2013 නවම් මස 22 වනදා
=========================================================================
යමුද ලෝකය වටේ රවුමක් ?
=========================================================================
අදින් වසර තිහකට පමණ පෙර, හරියටම කිවහොත් 1982 අප්රේල් 02වෙනි දින, ආර්ජන්ටිනාව හා බ්රිතාන්යය මුහුණට මුහුණ හමුවූහ. ආර්ජන්ටිනාව යන නම ඔස්සේ සිතුවිලි මෙහෙයවා මෙය පාපන්දු තරගයක් සඳහා සිදුවූ හමුවක්යැයි ඔබ කළ පූර්ව නිගමනය වැරැදිය. මෙම හමුව එයිට වඩා එහා ගිය ලෝහිත සංග්රාමයක් උදෙසාය. කෙටියෙන් පැවසුවහොත් යුද්ධයක් උදෙසාය.
=========================================================================
යමුද ලෝකය වටේ රවුමක් ?
- ශ්රී ලංකාව / ඉතාලිය / තායිලන්තය
- චිලී දේශය
- ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය / ජපානය
- ඇන්ඩීස් කඳු වැටිය
- රුසියාව
- එක්සත් රාජධානිය / අත්ලන්තික් සාගරය / ඇමෙරිකාව
- සෝවියට් දේශය
- ජපානය / පිලීපීන දූපත්
- ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය
- ඉතාලිය / එක්සත් රාජධානිය
- පැපුවා නිව් ගිනි / මැද පෙරදිග / යුරෝපය / පේරු / අප්රිකාව
- ජර්මනිය
- ඊලඟට ????
=========================================================================
අදින් වසර තිහකට පමණ පෙර, හරියටම කිවහොත් 1982 අප්රේල් 02වෙනි දින, ආර්ජන්ටිනාව හා බ්රිතාන්යය මුහුණට මුහුණ හමුවූහ. ආර්ජන්ටිනාව යන නම ඔස්සේ සිතුවිලි මෙහෙයවා මෙය පාපන්දු තරගයක් සඳහා සිදුවූ හමුවක්යැයි ඔබ කළ පූර්ව නිගමනය වැරැදිය. මෙම හමුව එයිට වඩා එහා ගිය ලෝහිත සංග්රාමයක් උදෙසාය. කෙටියෙන් පැවසුවහොත් යුද්ධයක් උදෙසාය.
ෆෝක්ලන්ත දූපත්, දකුණු ජෝර්ජියා දූපත හා දකුණු සැන්විච් දූපත් දකුණු දිග ආර්ජන්ටිනාවේ නැගෙනහිරට වන්නට පිහිටි දූපත් සමූහයකි. මෙම දූපත් අරබයා බ්රිතාන්යය හා ආර්ජන්ටිනාව අතර දීර්ඝකාලීන මතභේද තිබූ අතර රටවල් ද්විත්වයම මෙම දූපත් තමන්ගේ ආධිපත්යයට යටත් බවට අයිතිවාසිකම් පෑහ.
1982 අප්රේල් මස 02වනදා ආර්ජන්ටිනාව විසින් ෆෝක්ලන්ත දිවයින් සහ දකුණු ජෝර්ජියා දූපත ආක්රමණය කිරීමත් සමඟම මෙම යුද්ධය ආරම්භ වුණි. ආර්ජන්ටිනාවේ පිළිගැනීමට අනුව මෙම දූපත් තමන්ගේ රටට අයත් දූපත් බැවින් මෙය තමන් සතු භූමිය නැවත ලබා ගැනීම සඳහා සිදු කළ ක්රියාන්විතයකි. එහෙත් බ්රිතාන්යයේ අදහස වූයේ මෙය තමන් සතු ප්රදේශයක් ආක්රමණය කිරීමක් බවයි.
දින 74ක් පුරා පැවති මෙම යුද්ධය අවසානවූයේ බ්රිතාන්යයට ජය ගෙනදෙමින් නැවතත් දූපත් කිහිපය ඔවුන්ගේ පාලනයට නතු වෙමිනි. මෙම යුද්ධයේ ප්රතිඵලය එවකට ආර්ජන්ටිනාවේ පැවති මිලිටරි ජුන්ටාව පෙරළා දැමීමට තරම් හේතුවක් වූ අතර බ්රිතාන්යයේ පැවති, යකඩ ගැහැනිය ලෙසින් විරුදාවලිය ලත් මාග්රට් චැතර්ගේ රජයෙහි පැවත්මට මහත් රුකුලක් විය.
යුද්ධයක් යනු සටන් සමූහයක එකතුවකි. අවසාන ජයග්රාහකයා යුද්ධයේ ජයග්රාහකයාය. මේ, ෆෝක්ලන්ත යුද්ධයේ එක් සටනක කතාවයි.
යුද්ධයක් යනු සටන් සමූහයක එකතුවකි. අවසාන ජයග්රාහකයා යුද්ධයේ ජයග්රාහකයාය. මේ, ෆෝක්ලන්ත යුද්ධයේ එක් සටනක කතාවයි.
බ්රිතාන්යය විසින් දූපත් නැවත ලබාගැනීම උදෙසා සටන මෙහෙයවූ ආකාරය |
~~~~~
1982, ආර්ජන්ටිනාවේ ජාතික දිනය වූ මැයි මස 25 වන දින, HMS Coventry සහ HMS Broadsword යන බ්රිතාන්ය රාජකීය නාවික හමුදාවට අයත් ප්රහාරක නෞකා ද්විත්වය, ෆෝක්ලන්ත සමුද්ර සන්ධියට වයඹින් ස්ථානගතව, ඒවන විට සැන් කාර්ලෝස් බොක්කෙහි ( San Carlos Bay / Water aka Bomb ally ) සිදුවෙමින් පැවති බ්රිතාන්ය සෙබළුන් දූපතට ගොඩ බැසීමේ ක්රියාන්විතයට ආරක්ෂාව සපයමින් සිටියහ. ඔවුන් සතු වගකීම වූයේ ආර්ජන්ටිනා ගුවන් හමුදාව විසින් එල්ල කළ හැකි ගුවන් ප්රහාර වලින්, ගොඩබසින් සිටි හමුදාව ආරක්ෂා කරගැනීමයි. ඒ සඳහා HMS Coventry සතුව Sea Dart නම්වූ මධ්ය දුර විදීමේ මිසයිල පද්ධතියක්ද, HMS Broadsword සතුව Sea Wolf නම්වූ කෙටි දුර විදීමේ මිසයිල පද්ධතියක්ද වූහ. එදිනම උදෑසන HMS Coventry විසින් සිය Sea Dart මිසයිල භාවිතා කොට, සැන් කාර්ලෝස් බොක්කෙහි ප්රහාරක මෙහෙයුම් වල නිරතව සිටි ආර්ජන්ටිනාවේ ප්රහාරක යානා දෙකක් බිම හෙළීමට සමත්වී සිටියාය. එබැවින්ම ඔවුන්ගේ ආත්ම ශක්තිය හා අධිෂ්ඨානය ඉහළ මට්ටමක තිබුණි. සමස්ථයක් වශයෙන් අනෙක් පාර්ශවයද එවැනිම තත්ත්වයක සිටියේය.
එදින උදෑසන, කපිතාන් පැබ්ලෝ කබායෝ සිය සහායක ගුවන් නියමුවන් සමඟ ආර්ජන්ටිනාවේ සැන්ට කෲස් පළාතේ වූ රියෝ ගලේගෝස් ගුවන් හමුදා කඳවුරෙහි ඊළඟ ක්රියාන්විතය සඳහා අණ ලැබෙන තෙක් පසු වූහ. ආතතිය අවම කරගනු වස් ඔවුන් ගිටාර් වයමින්, ගීත ගයමින් සැහැල්ලු ආකාරයෙන් පසු වූහ. මොහොතකින් බලාපොරොත්තුවෙන් සිටි අණ ඔවුන් වෙත ළඟා විය. එහෙත් එහි වෙනසක් තිබුණි. ඒ ෆෝක්ලන්ත දූපතට ගොඩ බසින බ්රිතාන්ය හමුදාවන්ට ප්රහාර එල්ල කිරීමේ සාමාන්ය මෙහෙයුම වෙනුවට මෙවර ඔවුනට පැවරී තිබුණේ ඔවුනට හිසරදයක්ව පැවති HMS Coventry හා HMS Broadsword පහර දී ගිල්වා දැමීමටය. ගුවන් නියමු කාර්ලෝස් රින්කේ, ගුවන් නියමු ලෙනාර්ඩෝ බැරියෝනුවේවෝ සහ ගුවන් නියමු මරියානෝ වෙලස්කෝ සටන සඳහා කපිතාන් කබායෝ සමඟ එකතු වූහ. කපිතාන් කබායෝ පවසන්නේ, සාමාන්යයෙන් ක්රියාන්විතයක් සඳහා ගුවන් ගත වන විට සිතෙහි භීතිය මුසු හැඟීමක් පැවතුනද, එදින තමන්ට කිසිම බියක් නොදැනුණ බවයි. මධ්යහනයට කලින් ආර්ජන්ටිනාවට අයත් A4-Skyhawks ගුවන් යානා සතරක්, නෞකා නතර කොට තිබූ පෙබල් දිවයින් උතුරු මුහුද බලා ගුවන් ගත වූහ. ක්රියාන්විතය සාර්ථක වේවිද ??
දහවල් 12 පසුවී සුළු මොහොතකින්, HMS Coventry නෞකාවේ අණ දෙන නිලධාරී කපිතාන් හාර්ට් ඩයික් වෙත ආර්ජන්ටිනාවේ සිටි බ්රිතාන්යය SAS ඔත්තුකරුවන්ගෙන් ක්රියාන්විතය පිළිබඳ තොරතුරු ගලාගන එන්නට විය. ඔවුනට තර්ජනයට මුහුණදීම සඳහා පැයක පමණ කාලයක් ඉතිරිව තිබුණි. ගුවන් යානා, නෞකා වෙත ළඟාවීමට නියමිතව තිබුණේ එම කාලපරාසය ඇතුලතය. දහවල් 12:45ට පමණ HMS Coventry රේඩාර් තිරය මත ගුවන් යානා සතර දර්ශනය වූහ. එවිට යානා සතර ආසන්න වශයෙන් කි.මි. 420ක් පමණ දුරින් ස්ථානගතව සිටියහ.
ගුවන් යානා, රේඩාර් තිරයෙන් අතුරුදහන් විය. සී ඩාර්ට් මිසයිල වලට යාන ඉලක්ක කරගැනීමට කළ උත්සහය අසාර්ථක විය. මෙහෙයුම් මැදිරියේ සිටි සියලු දෙනාගේම දෙනෙත් යොමුව තිබුණේ රේඩාර් තිරය දෙසටය. නැව් තට්ටුව මත සියලු දෙනාගේම දෙඇස් පෙබල් දිවයින දෙසට යොමුව තිබුණේ තමන් දෙසෙට එන ගුවන් යානා නිරීක්ෂණය කිරීම උදෙසාය.
දහවල් 01:00 වන විට නෞකා දෙක සිතිජයෙහි පුංචි තිත් දෙකක් ලෙස ගුවන් යානා වලට දර්ශනය වන විටත් HMS Coventry රේඩාර් ක්රියාකරු විසින් සී ඩාර්ට් මිසයිල සඳහා ඉලක්කය ලබා ගැනීමට වෙහෙසෙමින් සිටියේය. දැන් කපිතාන් කබායෝ ප්රමුඛ යානා ද්විත්වය නෞකා වලට තත්පර ගණනක දුරිනි. යානා ඉලක්කගත කොට ගැනීම උදෙසා රේඩාර් ක්රියාකරු විසින් කළ සියලු උත්සහයන් ව්යර්ථ විය. හදිසියේම HMS Coventry නැව් තට්ටුව මත සිටි සෙබළකුගෙන් ආර්ජන්ටිනා ගුවන් යානා නැවෙහි දකුණු පසින් ( Starboard Side ) දර්ශනය වන බවට දැනුම් දුන්නේය. ඒ මොහොත වන විට මධ්ය දුර මිසයිල වූ සී ඩාර්ට් මිසයිල මතවූ බලාපොරොත්තු අත්හරින්නට කාලය එළබ තිබුණි. ඒ වෙනුවට නැව මත වූ අඟල් හතරහාමාරේ කාල තුවක්කු වහාම ක්රියාත්මක වුණි. තමන් දෙසට එල්ල වන වෙඩි වරුසාව මධ්යයේ ගුවන් යානා දෙක HMS Broadsword වෙත ගමන් කළහ. HMS Broadsword ද තමන් සතුවූ කෙටි දුර සී වුල්ෆ් මිසයිල ක්රියාත්මක කිරීම උදෙසා වෙහෙසෙමින් සිටියද ඔවුන් වෙතින්ද මිසයිල ප්රහරයක් යානා වෙත එල්ල නොවුණි. දහවල් 01:21ට HMS Broadsword වෙත ආර්ජන්ටිනා යානා වෙතින් ප්රහාරය එල්ල වුනේය. රාත්තල් 1000ක් බරැති එම බෝම්බය පුපුරා නොගිය නමුදු නැව් තට්ටුව මතවූ හෙලිකොප්ටර් යානයකට විනාශය ගෙනදීමට සමත් විය. ඉදිරියටම ගමන් කළ බෝම්බය නැවතත් මුහුදට වැටී නොපෙනී ගියේය. HMS Coventry වෙතින් කපිතාන් කබායෝගේ යානය වෙත ප්රහාරයක් එල්ල වුවද උපද්රවයකින් තොරව නැවත පැමිණීමට සමත් විය. නැව් දෙකෙහි වූ නාවිකයන් තමන් අනූ නවයෙන් ගැලවුණු බවට සැනසුම් සුසුම් හෙළුහ.
එහෙත්, එම සැනසීම වැඩිවේලාවක් විඳීමට ඔවුනට නොහැකි විය. අනෙක් ගුවන් යානා දෙක HMS Coventry නැවෙහි වම්පස ඇණියට අංශක විස්සක් පමණ කෝණයකින් දර්ශනය විය. නැවතත් කඩිගුලක් සේ ඔවුන් ක්රියාකාරී වූහ. එවිට ගුවන් යානා දෙක ස්ථානගතව පැවතුණේ කි.මි. 15ක් පමණ එපිටිනි. විනාඩියකට මදක් වැඩි කාලයක් ඔවුන්ට ලැබී තිබුණි. ගුවන් යාන දෙක හොඳින් සී ඩාර්ට් මිසයිල වලට ඉලක්ක කරගැනීම උදෙසා නැව දකුණු පසට හරවන මෙන් කපිතාන් හාර්ට් ඩයික් නියෝග කළේය. එම අතරම සී ඩාර්ට් මිසයිල ක්රියාකරු ඉලක්කය ගැනීමට වෙහෙසුනි. අවසානයේදී ඉලක්කය ලබාගෙන යානා එල්ල කොට එක් මිසයිලයක් නිදහස් විය. එම මිසයිලය තමන්ට මීටර 300ක් දකුණු පසින් ගමන් කරනු ගුවන් නියමු මරියානෝ වෙලස්කෝට නිරීක්ෂණය කළ හැකි විය.
නෞකාව බේරා ගැනීම සඳහා යමක් කිරීමට ඉතිරිව තිබුණේ තත්පර කිහිපයක කාලයක් පමණී. HMS Broadsword වෙතින් යානා වෙත මිසයිල ප්රහාර එල්ලවේයැයි ඔවුන් බලාපොරොත්තු වූවද එවැන්නක් සිදු නොවුණි. නැවතත් නැව් තට්ටුව මත වූ තුවක්කු සහ සාමාන්ය රයිෆල් වල පිහිට පැතීමට HMS Coventry හට සිදු වූවාය. දසත ගුගුරුවමින් නොකඩවාම තුවක්කු සහ රයිෆල් හඬ වා තලයට මුසු වූහ. එහෙත් එය අසාර්ථක උත්සහයක් බව පසක් කරමින් දහවල් 01:22 ට ගුවන් යානාවලින් නිකුත් වූ බෝමබ ත්රිත්වයක් HMS Coventry හී වම් පස බඳ ( Port Side Hull ) සිදුරු කෙරුණේ මුළු නෞකාවම දෙදුරුම් කවමිනි. තමන් සටන පැරදුණු බව HMS Coventry නාවිකයනට පසක් වූහ.
HMS Coventry අයත් වූ Type 42 කාණ්ඩයේ ප්රහාරක යාත්රා පද්ධතිය නිමවා තිබුණේ ඉතා ඉහළින් පියාසර කරනා ප්රහාරක ගුවන් යානා ඉලක්ක කොටගෙන විනාශ කරලීම සඳහාය. මේ සඳහා එම නෞකා කි.මී. 400කට වඩා දුර නිරීක්ෂණය කළ හැකි ප්රබල රේඩාර් පද්ධතියක් සහ එයට සම්බන්ධව සවි කෙරුණු මධ්ය දුර මිසයිල පද්ධතියක් වූ සී ඩාර්ට් මිසයිල පද්ධතියකින් සමන්විත වූහ. සී ඩාර්ට් මිසයිල, කි.මි. 65ක් පමණ දුරස්ථ හා අඩි 30000ක් පමණ උසින් වූ ඉලක්ක සඳහා පහර දීමට සමත්කම් දැක්වූවාය. බ්රිතාන්යය ඉලක්ක වෙත පහර දී නැවත ගමන් කරනා ආර්ජන්ටිනා ගුවන් යානා, බොහෝ විට කඳවුරට යාම දක්වා ඉන්ධන ඉතුරු කරගනු වස් තුනී වාතය සහිත ඉහළ උසකින් ගමන් කිරීම සාමාන්යයෙන් සිදුවන්නකි. මෙය සී ඩාර්ට් මිසයිල සඳහා අතිශයින් යෝග්ය තත්ත්වයක් උදා කරණු ලබයි. මැයි 25වන දින උදෑසන සී ඩාර්ට් විසින් ආර්ජන්ටිනා ගුවන් යානා දෙකක් බිම හෙළනු ලබූවේ මෙම තත්ත්වයන් යටතේදීය. HMS Coventry සතු මෙම ප්රබල රේඩාර් පද්ධතිය, බ්රිතාන්යය හමුදාවන් විසින් ෆෝක්ලන්ත සටනේදී වෙනස් ප්රයෝජනයක් සඳහාද භාවිත කෙරිණි. ඒ සතුරු ගුවන් යානා ඈතදීම හඳුනාගෙන අනෙක් පාර්ශවයන් දැනුවත් කිරීම උදෙසාය.
නමුත් සී ඩාර්ට් සතුව එයටම ආවේණික දුර්වලතා කිහිපයක් වූහ. සී ඩාර්ට් මිසයිල ඉතා පහතින් ගමන් කරනා, ඉතා වේගවත් ඉලක්ක ඉදිරියේදී අසමත් බව, සිදු කරන ලද නාවික අභ්යාස වලදීද තහවුරු වී තිබුණි. බ්රිතාන්යය හමුදාවන් මෙය ඉතා හොඳින් දැන සිටි කරුණකි. එමෙන්ම සී ඩාර්ට් රේඩාර් පද්ධතිය වඩා හොඳින් ක්රියාත්මක වූයේ බාධා රහිත පැහැදිලි පසුබිමක් තුළදීය. රේඩාර් පද්දිතියට අයත් සීමාවේ කඳු, හෙල් හෝ වෙනයම් හෝ භූමි ලක්ෂණ අන්තර්ගත වූයේනම් එවැනි වාතාවරණයකදී රේඩාර් පද්ධතියි නිසි අයුරින් ක්රියාත්ම නොවන බවද නිරීක්ෂණය කොට තිබුණි. මෙම කරුණු ආර්ජන්ටිනා හමුදාවන්ටද රහසක් නොවුණි.
HMS Coventry සතුවූ මෙම දුර්වලතාවයන් නිසාම ඇයට තවත් සහයක නෞකාවක් අනුබද්ධ කොට තිබුණි. ඒ HMS Broadsword ය. HMS Broadsword සතුවූ සී වුල්ෆ් මිසයිල පද්ධතිය කි.මි. එකේ සිට හයහමාර දක්වා වූ කෙටි දුර ඉලක්ක සඳහා යෝග්යය විය. එම නිසා නෞකා දෙකට එකිනෙකාව ආරක්ෂා කරගැනිමේ වගකීම ද පැවරී තිබුණි. දිගු දුර ඉලක්ක HMS Coventry විසින් මැඩපවත්වන අතර අසමත් වුවහොත් HMS Broadsword විසින් සිය සී වුල්ෆ් කෙටිදුර මිසයිල භාවිතා කොට ඉලක්කය බිම දමනු ඇත. එමගින් අන්යෝන්ය වශයෙන් ආරක්ෂා විය හැකි බව බ්රිතාන්යය හමුදා බලධාරින්ගේ විශ්වාසය විය.
මැයි 25 වන දින උදෑසන ගුවන් යානා හතර රියෝ ගලේගෝස් කඳවුරෙන් නික්මුණ වහාම HMS Coventry රේඩාර් පද්ධතියෙහි ඒවා සටහන් වූහ. එහෙත් යානා ෆෝක්ලන්ත දූපත් ආසන්නයට පැමිණි පසු ඉතාමත්ම පහතින් පියාසර කිරීම ඇරබීමත් සමඟම ඒවා රේඩාර් තිරයෙන් අතුරුදහන් වූහ. HMS Broadsword රේඩාර් තිරයෙහි යානා වරින් වර දිස් වුවද ඒවන විට ගුවන් යානා සී වුල්ෆ් ප්රහාර සීමාවෙහි ඔබ්බෙන් පසුවීම නිසා HMS Broadsword හට කළහැකි දෙයක් නොවුණි.
කපිතාන් කබායෝ ප්රමුඛ ගුවන් යානා ද්විත්වය නැවත HMS Coventry තිරයෙහි දිස් වන විට ඔවුන් නෞකා වලට යාන්තම් තත්පර 90ක් පමණක් මෙපිටින් පසු වූහ. සී ඩාර්ට් ක්රියාකරු ඉලක්කය ගැනීම සඳහා වෙහෙසුනද අසාර්ථක වූයේ ඒ වනවිට ඉලක්ක සී ඩාර්ට් සීමාවට මෙපිටින් පිහිටි බැවිනි. යානා වලට පහර දීමේ වගකීම වහාම HMS Broadsword වෙත පැවරුණි. එවිට පැවති තත්ත්වය සී වුල්ෆ් මිසයිල සඳහා ඉතාමත්ම යෝග්ය තත්ත්වයේ තිබුණි. එහෙත් ගුවන් යානා දෙක එකිනෙකට ඉතා ආසන්නව ගමන් කිරීම නිසා HMS Broadsword රේඩාර් පද්ධතිය යානා දෙක හඳුනා ගනු ලැබුවේ එක් විශාල ඉලක්කයක් වශයෙනි. එවිටම වාගේ යානා දෙක එකිනෙකින් වෙන්වීම නිසා එය ලොකු තනි ඉලක්කයක් සහ තවත් කුඩා ඉලක්ක දෙකක් ලෙස රේඩාර් පරිගණකය විසින් හඳුනා ගැනුණි. මෙමගින් ව්යාකූල වූ HMS Broadsword රේඩාර් පද්ධතිය අක්රිය වූ අතර නැවත පණගැන්වීමට සිදු වීම නිසා ඔවුන්ද යානා වෙත ප්රහාර එල්ල කිරීමට නොහැකිව අසරණ වූහ. ප්රහාරයෙන් HMS Broadsword නෞකාව බේරුණද, අන්යෝන්ය ආරක්ෂාව වෙනුවෙන් සැකසී තිබුණ ක්රමවේදය අභියෝගයට ලක්වී තිබුණි.
මරියානෝ වෙලස්කෝ ප්රමුඛ අනෙක් යානා දෙක දිස්වූ වහාම කපිතාන් හාර්ට් ඩයික්ගේ නියමයෙන් HMS Coventry යාත්රාව උපරිම දකුණට හැරවූයේ සී ඩාර්ට් මිසයිල සඳහා ඉලක්ක ගැනීමට පහසු කරවනු සඳහාය. නමුත් එම තීරණයම නැවෙහි විනාශයට මුල් විය. මේ මොහොත වන විට වෙලස්කෝගේ යානය නෞකාවට තත්පර 35ක් සහ කි.මි. 8 ක් මෙපිටින් පසු වූවේය. එය සී ඩාර්ට් අවම ප්රහාරක සීමාව ආසන්නයේම පැවතුණි. එමෙන්ම ගුවන් යානා ඉතා පහතින් පියාසර කිරීම නිසා සී ඩාර්ට් මිසයිල වලට ඉලක්කය ලබා ගත්තද එය පවත්වා ගැනීමේ අපහසු තත්ත්වයක් පැවතුණි. මේ අවස්ථාවේ වෙලස්කෝගේ යානව සී ඩාර්ට් ඉලක්කයට හසු වුවද මිසයිලය නිකුත් කොට නිමේෂයකින් ඉලක්කය ගිලිහී ගියේය. යානය රේඩාර් තිරයෙන් අතුරුදහන් විය. එම මිසයිලය ඔහුට කිසිඳු අනතුරක් නොකර වෙලස්කෝට මීටර 300ක් දකුණින් ඉගිල ගියේ එබැවිනි.
දැන් ගුවන් යානා තත්පර 21ක් මෙපිටිනි. නැවතත් පහර දීමේ වගකීම HMS Broadsword වෙත පැවරුණි. මේ වන විට ඔවුන්ගේ රේඩාර් පද්ධතිය නැවත පණ ගන්වා ප්රහාරයට සූදානම්ව සිටියද නැවතත් අවාසනාව HMS Coventry සමඟම විය. HMS Coventry දකුණට හැරවීම නිසා එය HMS Broadsword නෞකාව හරස් කොට එයට ඉදිරියෙන් පසු වූවාය. එමෙන්ම නැව දකුණට හැරවීම නිසා වයඹ දෙසින් නැව කරා සේන්දු වූ ගුවන් යානා දෙකට නැවෙහි බඳ හොඳින්ම විවර වූ අතර ඉතා පුළුල් ඉලක්කයක් ලබා දුන්නේය. මෙලෙස HMS Broadsword හා ආර්ජන්ටිනා ගුවන් යානා අතරට HMS Coventry පැමිණීම නිසා Broadsword හට සිය මිසයිල, ගුවන් යානා වෙත එල්ල කිරීමෙන් වැළකීමට සිදුවූයේ එසේ කළහොත් HMS Broadsword හී මිසයිල මගින් HMS Coventry නෞකාව ඉලක්ක වන බැවිනි. මෙම තත්ත්වය වෙලස්කෝ සහ ඔහුගේ සහයකයාට අභියෝගයකින් තොරවම ප්රහාරය එල්ල කිරීමට අවැසි වාතාවරණය සකසා දුන්නේය. මොහොතකින් වෙලස්කෝ විසින් නිදහස් කළ බෝම්බ ත්රිත්වය HMS Coventry හී වම් පස බඳ සිදුරු කොට ගෙන හියහ.
ප්රථම බෝම්බය නැවෙහි පරිගණක කාමරය සුනුවිසුනු කොට ජීවිත හතක් බිලි ගත්තේය. දෙවැන්න පුපුරා නොගිය අතර, තෙවැන්න එන්ජින් කාමරය අසල පුපුරා ගියේ දස දෙනෙකුට සිය ජීවිත අහිමි කරවමිනි. දෙදෙනෙකු නැවෙන් ඉවත්වීමේදී ජීවිතක්ෂයට පත් වූහ. HMS Broadsword විසින් 170 දෙනෙකුව ගලවා ගත් අතර 19 දෙනෙකු දිවි පුදා තිබුණි. බ්රිතාන්යය රාජකීය නාවික හමුදාවට සිය වටිනා සම්පතක් අහිමිව තිබිණ.
HMS Coventry ය මෙසේ ගිලී ගියද, ඒවන තෙක්ම ඇයට පැවරුණු කාර්යය උපරිමයෙන් ඉටු කොට තිබුණාය. ගිණිය නොහැකි තරම් බ්රිතාන්යය සෙබළුන් පිරිසක් ඇයගේ රැකවරණය යටතේ ෆෝක්ලන්ත දිවයින් වලට ගොඩ බැසීමට සමත් වූහ. එබැවින්ම අවසාන ප්රතිඵලය බ්රිතාන්යයට වාසි දායක එකක්ම විය.
මූලාශ්ර:
එදින උදෑසන, කපිතාන් පැබ්ලෝ කබායෝ සිය සහායක ගුවන් නියමුවන් සමඟ ආර්ජන්ටිනාවේ සැන්ට කෲස් පළාතේ වූ රියෝ ගලේගෝස් ගුවන් හමුදා කඳවුරෙහි ඊළඟ ක්රියාන්විතය සඳහා අණ ලැබෙන තෙක් පසු වූහ. ආතතිය අවම කරගනු වස් ඔවුන් ගිටාර් වයමින්, ගීත ගයමින් සැහැල්ලු ආකාරයෙන් පසු වූහ. මොහොතකින් බලාපොරොත්තුවෙන් සිටි අණ ඔවුන් වෙත ළඟා විය. එහෙත් එහි වෙනසක් තිබුණි. ඒ ෆෝක්ලන්ත දූපතට ගොඩ බසින බ්රිතාන්ය හමුදාවන්ට ප්රහාර එල්ල කිරීමේ සාමාන්ය මෙහෙයුම වෙනුවට මෙවර ඔවුනට පැවරී තිබුණේ ඔවුනට හිසරදයක්ව පැවති HMS Coventry හා HMS Broadsword පහර දී ගිල්වා දැමීමටය. ගුවන් නියමු කාර්ලෝස් රින්කේ, ගුවන් නියමු ලෙනාර්ඩෝ බැරියෝනුවේවෝ සහ ගුවන් නියමු මරියානෝ වෙලස්කෝ සටන සඳහා කපිතාන් කබායෝ සමඟ එකතු වූහ. කපිතාන් කබායෝ පවසන්නේ, සාමාන්යයෙන් ක්රියාන්විතයක් සඳහා ගුවන් ගත වන විට සිතෙහි භීතිය මුසු හැඟීමක් පැවතුනද, එදින තමන්ට කිසිම බියක් නොදැනුණ බවයි. මධ්යහනයට කලින් ආර්ජන්ටිනාවට අයත් A4-Skyhawks ගුවන් යානා සතරක්, නෞකා නතර කොට තිබූ පෙබල් දිවයින් උතුරු මුහුද බලා ගුවන් ගත වූහ. ක්රියාන්විතය සාර්ථක වේවිද ??
සටන පිළිබඳව Flavio Quevedo ඇඳි සිතුවමක් |
ක්රියාන්විතය සිදුවූයේ දහවල් බැවින්, ආර්ජන්ටිනා යානාද සිය අරමුණ සාර්ථක කරගැනීමට පෙර සතුරනට ඉලක්ක වීමේ වැඩි සම්භාවිතාවයක් තිබුණි. මෙතෙක් වේලා එක්ව ගමන් කළ ගුවන් යානා සතර, යානා දෙක බැගින් කාණ්ඩ දෙකකට බෙදී ගමන් කිරීමට ඇරඹියහ. ඉන් පසුව නෞකාවල වූ රේඩාර් වලට හසුවීම වැළැක්වීම උදෙසා ගුවන් යානා ඉතාමත්ම පහළට ගත්හ. කෙතරම් පහතින් පියාසර කළේද යත් කපිතාන් කබායෝගේ යානය ඉදිරිපස පැහැදිලිව නොපෙනෙන තරමටම මුහුදු ලුණු වලින් වැසී ගිය බව ඔහු පවසයි.
ගුවන් යානා, රේඩාර් තිරයෙන් අතුරුදහන් විය. සී ඩාර්ට් මිසයිල වලට යාන ඉලක්ක කරගැනීමට කළ උත්සහය අසාර්ථක විය. මෙහෙයුම් මැදිරියේ සිටි සියලු දෙනාගේම දෙනෙත් යොමුව තිබුණේ රේඩාර් තිරය දෙසටය. නැව් තට්ටුව මත සියලු දෙනාගේම දෙඇස් පෙබල් දිවයින දෙසට යොමුව තිබුණේ තමන් දෙසෙට එන ගුවන් යානා නිරීක්ෂණය කිරීම උදෙසාය.
දහවල් 01:00 වන විට නෞකා දෙක සිතිජයෙහි පුංචි තිත් දෙකක් ලෙස ගුවන් යානා වලට දර්ශනය වන විටත් HMS Coventry රේඩාර් ක්රියාකරු විසින් සී ඩාර්ට් මිසයිල සඳහා ඉලක්කය ලබා ගැනීමට වෙහෙසෙමින් සිටියේය. දැන් කපිතාන් කබායෝ ප්රමුඛ යානා ද්විත්වය නෞකා වලට තත්පර ගණනක දුරිනි. යානා ඉලක්කගත කොට ගැනීම උදෙසා රේඩාර් ක්රියාකරු විසින් කළ සියලු උත්සහයන් ව්යර්ථ විය. හදිසියේම HMS Coventry නැව් තට්ටුව මත සිටි සෙබළකුගෙන් ආර්ජන්ටිනා ගුවන් යානා නැවෙහි දකුණු පසින් ( Starboard Side ) දර්ශනය වන බවට දැනුම් දුන්නේය. ඒ මොහොත වන විට මධ්ය දුර මිසයිල වූ සී ඩාර්ට් මිසයිල මතවූ බලාපොරොත්තු අත්හරින්නට කාලය එළබ තිබුණි. ඒ වෙනුවට නැව මත වූ අඟල් හතරහාමාරේ කාල තුවක්කු වහාම ක්රියාත්මක වුණි. තමන් දෙසට එල්ල වන වෙඩි වරුසාව මධ්යයේ ගුවන් යානා දෙක HMS Broadsword වෙත ගමන් කළහ. HMS Broadsword ද තමන් සතුවූ කෙටි දුර සී වුල්ෆ් මිසයිල ක්රියාත්මක කිරීම උදෙසා වෙහෙසෙමින් සිටියද ඔවුන් වෙතින්ද මිසයිල ප්රහරයක් යානා වෙත එල්ල නොවුණි. දහවල් 01:21ට HMS Broadsword වෙත ආර්ජන්ටිනා යානා වෙතින් ප්රහාරය එල්ල වුනේය. රාත්තල් 1000ක් බරැති එම බෝම්බය පුපුරා නොගිය නමුදු නැව් තට්ටුව මතවූ හෙලිකොප්ටර් යානයකට විනාශය ගෙනදීමට සමත් විය. ඉදිරියටම ගමන් කළ බෝම්බය නැවතත් මුහුදට වැටී නොපෙනී ගියේය. HMS Coventry වෙතින් කපිතාන් කබායෝගේ යානය වෙත ප්රහාරයක් එල්ල වුවද උපද්රවයකින් තොරව නැවත පැමිණීමට සමත් විය. නැව් දෙකෙහි වූ නාවිකයන් තමන් අනූ නවයෙන් ගැලවුණු බවට සැනසුම් සුසුම් හෙළුහ.
එහෙත්, එම සැනසීම වැඩිවේලාවක් විඳීමට ඔවුනට නොහැකි විය. අනෙක් ගුවන් යානා දෙක HMS Coventry නැවෙහි වම්පස ඇණියට අංශක විස්සක් පමණ කෝණයකින් දර්ශනය විය. නැවතත් කඩිගුලක් සේ ඔවුන් ක්රියාකාරී වූහ. එවිට ගුවන් යානා දෙක ස්ථානගතව පැවතුණේ කි.මි. 15ක් පමණ එපිටිනි. විනාඩියකට මදක් වැඩි කාලයක් ඔවුන්ට ලැබී තිබුණි. ගුවන් යාන දෙක හොඳින් සී ඩාර්ට් මිසයිල වලට ඉලක්ක කරගැනීම උදෙසා නැව දකුණු පසට හරවන මෙන් කපිතාන් හාර්ට් ඩයික් නියෝග කළේය. එම අතරම සී ඩාර්ට් මිසයිල ක්රියාකරු ඉලක්කය ගැනීමට වෙහෙසුනි. අවසානයේදී ඉලක්කය ලබාගෙන යානා එල්ල කොට එක් මිසයිලයක් නිදහස් විය. එම මිසයිලය තමන්ට මීටර 300ක් දකුණු පසින් ගමන් කරනු ගුවන් නියමු මරියානෝ වෙලස්කෝට නිරීක්ෂණය කළ හැකි විය.
නෞකාව බේරා ගැනීම සඳහා යමක් කිරීමට ඉතිරිව තිබුණේ තත්පර කිහිපයක කාලයක් පමණී. HMS Broadsword වෙතින් යානා වෙත මිසයිල ප්රහාර එල්ලවේයැයි ඔවුන් බලාපොරොත්තු වූවද එවැන්නක් සිදු නොවුණි. නැවතත් නැව් තට්ටුව මත වූ තුවක්කු සහ සාමාන්ය රයිෆල් වල පිහිට පැතීමට HMS Coventry හට සිදු වූවාය. දසත ගුගුරුවමින් නොකඩවාම තුවක්කු සහ රයිෆල් හඬ වා තලයට මුසු වූහ. එහෙත් එය අසාර්ථක උත්සහයක් බව පසක් කරමින් දහවල් 01:22 ට ගුවන් යානාවලින් නිකුත් වූ බෝමබ ත්රිත්වයක් HMS Coventry හී වම් පස බඳ ( Port Side Hull ) සිදුරු කෙරුණේ මුළු නෞකාවම දෙදුරුම් කවමිනි. තමන් සටන පැරදුණු බව HMS Coventry නාවිකයනට පසක් වූහ.
~~~~~
HMS Coventry අයත් වූ Type 42 කාණ්ඩයේ ප්රහාරක යාත්රා පද්ධතිය නිමවා තිබුණේ ඉතා ඉහළින් පියාසර කරනා ප්රහාරක ගුවන් යානා ඉලක්ක කොටගෙන විනාශ කරලීම සඳහාය. මේ සඳහා එම නෞකා කි.මී. 400කට වඩා දුර නිරීක්ෂණය කළ හැකි ප්රබල රේඩාර් පද්ධතියක් සහ එයට සම්බන්ධව සවි කෙරුණු මධ්ය දුර මිසයිල පද්ධතියක් වූ සී ඩාර්ට් මිසයිල පද්ධතියකින් සමන්විත වූහ. සී ඩාර්ට් මිසයිල, කි.මි. 65ක් පමණ දුරස්ථ හා අඩි 30000ක් පමණ උසින් වූ ඉලක්ක සඳහා පහර දීමට සමත්කම් දැක්වූවාය. බ්රිතාන්යය ඉලක්ක වෙත පහර දී නැවත ගමන් කරනා ආර්ජන්ටිනා ගුවන් යානා, බොහෝ විට කඳවුරට යාම දක්වා ඉන්ධන ඉතුරු කරගනු වස් තුනී වාතය සහිත ඉහළ උසකින් ගමන් කිරීම සාමාන්යයෙන් සිදුවන්නකි. මෙය සී ඩාර්ට් මිසයිල සඳහා අතිශයින් යෝග්ය තත්ත්වයක් උදා කරණු ලබයි. මැයි 25වන දින උදෑසන සී ඩාර්ට් විසින් ආර්ජන්ටිනා ගුවන් යානා දෙකක් බිම හෙළනු ලබූවේ මෙම තත්ත්වයන් යටතේදීය. HMS Coventry සතු මෙම ප්රබල රේඩාර් පද්ධතිය, බ්රිතාන්යය හමුදාවන් විසින් ෆෝක්ලන්ත සටනේදී වෙනස් ප්රයෝජනයක් සඳහාද භාවිත කෙරිණි. ඒ සතුරු ගුවන් යානා ඈතදීම හඳුනාගෙන අනෙක් පාර්ශවයන් දැනුවත් කිරීම උදෙසාය.
නමුත් සී ඩාර්ට් සතුව එයටම ආවේණික දුර්වලතා කිහිපයක් වූහ. සී ඩාර්ට් මිසයිල ඉතා පහතින් ගමන් කරනා, ඉතා වේගවත් ඉලක්ක ඉදිරියේදී අසමත් බව, සිදු කරන ලද නාවික අභ්යාස වලදීද තහවුරු වී තිබුණි. බ්රිතාන්යය හමුදාවන් මෙය ඉතා හොඳින් දැන සිටි කරුණකි. එමෙන්ම සී ඩාර්ට් රේඩාර් පද්ධතිය වඩා හොඳින් ක්රියාත්මක වූයේ බාධා රහිත පැහැදිලි පසුබිමක් තුළදීය. රේඩාර් පද්දිතියට අයත් සීමාවේ කඳු, හෙල් හෝ වෙනයම් හෝ භූමි ලක්ෂණ අන්තර්ගත වූයේනම් එවැනි වාතාවරණයකදී රේඩාර් පද්ධතියි නිසි අයුරින් ක්රියාත්ම නොවන බවද නිරීක්ෂණය කොට තිබුණි. මෙම කරුණු ආර්ජන්ටිනා හමුදාවන්ටද රහසක් නොවුණි.
HMS Coventry සතුවූ මෙම දුර්වලතාවයන් නිසාම ඇයට තවත් සහයක නෞකාවක් අනුබද්ධ කොට තිබුණි. ඒ HMS Broadsword ය. HMS Broadsword සතුවූ සී වුල්ෆ් මිසයිල පද්ධතිය කි.මි. එකේ සිට හයහමාර දක්වා වූ කෙටි දුර ඉලක්ක සඳහා යෝග්යය විය. එම නිසා නෞකා දෙකට එකිනෙකාව ආරක්ෂා කරගැනිමේ වගකීම ද පැවරී තිබුණි. දිගු දුර ඉලක්ක HMS Coventry විසින් මැඩපවත්වන අතර අසමත් වුවහොත් HMS Broadsword විසින් සිය සී වුල්ෆ් කෙටිදුර මිසයිල භාවිතා කොට ඉලක්කය බිම දමනු ඇත. එමගින් අන්යෝන්ය වශයෙන් ආරක්ෂා විය හැකි බව බ්රිතාන්යය හමුදා බලධාරින්ගේ විශ්වාසය විය.
මැයි 25 වන දින උදෑසන ගුවන් යානා හතර රියෝ ගලේගෝස් කඳවුරෙන් නික්මුණ වහාම HMS Coventry රේඩාර් පද්ධතියෙහි ඒවා සටහන් වූහ. එහෙත් යානා ෆෝක්ලන්ත දූපත් ආසන්නයට පැමිණි පසු ඉතාමත්ම පහතින් පියාසර කිරීම ඇරබීමත් සමඟම ඒවා රේඩාර් තිරයෙන් අතුරුදහන් වූහ. HMS Broadsword රේඩාර් තිරයෙහි යානා වරින් වර දිස් වුවද ඒවන විට ගුවන් යානා සී වුල්ෆ් ප්රහාර සීමාවෙහි ඔබ්බෙන් පසුවීම නිසා HMS Broadsword හට කළහැකි දෙයක් නොවුණි.
කපිතාන් කබායෝ ප්රමුඛ ගුවන් යානා ද්විත්වය නැවත HMS Coventry තිරයෙහි දිස් වන විට ඔවුන් නෞකා වලට යාන්තම් තත්පර 90ක් පමණක් මෙපිටින් පසු වූහ. සී ඩාර්ට් ක්රියාකරු ඉලක්කය ගැනීම සඳහා වෙහෙසුනද අසාර්ථක වූයේ ඒ වනවිට ඉලක්ක සී ඩාර්ට් සීමාවට මෙපිටින් පිහිටි බැවිනි. යානා වලට පහර දීමේ වගකීම වහාම HMS Broadsword වෙත පැවරුණි. එවිට පැවති තත්ත්වය සී වුල්ෆ් මිසයිල සඳහා ඉතාමත්ම යෝග්ය තත්ත්වයේ තිබුණි. එහෙත් ගුවන් යානා දෙක එකිනෙකට ඉතා ආසන්නව ගමන් කිරීම නිසා HMS Broadsword රේඩාර් පද්ධතිය යානා දෙක හඳුනා ගනු ලැබුවේ එක් විශාල ඉලක්කයක් වශයෙනි. එවිටම වාගේ යානා දෙක එකිනෙකින් වෙන්වීම නිසා එය ලොකු තනි ඉලක්කයක් සහ තවත් කුඩා ඉලක්ක දෙකක් ලෙස රේඩාර් පරිගණකය විසින් හඳුනා ගැනුණි. මෙමගින් ව්යාකූල වූ HMS Broadsword රේඩාර් පද්ධතිය අක්රිය වූ අතර නැවත පණගැන්වීමට සිදු වීම නිසා ඔවුන්ද යානා වෙත ප්රහාර එල්ල කිරීමට නොහැකිව අසරණ වූහ. ප්රහාරයෙන් HMS Broadsword නෞකාව බේරුණද, අන්යෝන්ය ආරක්ෂාව වෙනුවෙන් සැකසී තිබුණ ක්රමවේදය අභියෝගයට ලක්වී තිබුණි.
මරියානෝ වෙලස්කෝ ප්රමුඛ අනෙක් යානා දෙක දිස්වූ වහාම කපිතාන් හාර්ට් ඩයික්ගේ නියමයෙන් HMS Coventry යාත්රාව උපරිම දකුණට හැරවූයේ සී ඩාර්ට් මිසයිල සඳහා ඉලක්ක ගැනීමට පහසු කරවනු සඳහාය. නමුත් එම තීරණයම නැවෙහි විනාශයට මුල් විය. මේ මොහොත වන විට වෙලස්කෝගේ යානය නෞකාවට තත්පර 35ක් සහ කි.මි. 8 ක් මෙපිටින් පසු වූවේය. එය සී ඩාර්ට් අවම ප්රහාරක සීමාව ආසන්නයේම පැවතුණි. එමෙන්ම ගුවන් යානා ඉතා පහතින් පියාසර කිරීම නිසා සී ඩාර්ට් මිසයිල වලට ඉලක්කය ලබා ගත්තද එය පවත්වා ගැනීමේ අපහසු තත්ත්වයක් පැවතුණි. මේ අවස්ථාවේ වෙලස්කෝගේ යානව සී ඩාර්ට් ඉලක්කයට හසු වුවද මිසයිලය නිකුත් කොට නිමේෂයකින් ඉලක්කය ගිලිහී ගියේය. යානය රේඩාර් තිරයෙන් අතුරුදහන් විය. එම මිසයිලය ඔහුට කිසිඳු අනතුරක් නොකර වෙලස්කෝට මීටර 300ක් දකුණින් ඉගිල ගියේ එබැවිනි.
දැන් ගුවන් යානා තත්පර 21ක් මෙපිටිනි. නැවතත් පහර දීමේ වගකීම HMS Broadsword වෙත පැවරුණි. මේ වන විට ඔවුන්ගේ රේඩාර් පද්ධතිය නැවත පණ ගන්වා ප්රහාරයට සූදානම්ව සිටියද නැවතත් අවාසනාව HMS Coventry සමඟම විය. HMS Coventry දකුණට හැරවීම නිසා එය HMS Broadsword නෞකාව හරස් කොට එයට ඉදිරියෙන් පසු වූවාය. එමෙන්ම නැව දකුණට හැරවීම නිසා වයඹ දෙසින් නැව කරා සේන්දු වූ ගුවන් යානා දෙකට නැවෙහි බඳ හොඳින්ම විවර වූ අතර ඉතා පුළුල් ඉලක්කයක් ලබා දුන්නේය. මෙලෙස HMS Broadsword හා ආර්ජන්ටිනා ගුවන් යානා අතරට HMS Coventry පැමිණීම නිසා Broadsword හට සිය මිසයිල, ගුවන් යානා වෙත එල්ල කිරීමෙන් වැළකීමට සිදුවූයේ එසේ කළහොත් HMS Broadsword හී මිසයිල මගින් HMS Coventry නෞකාව ඉලක්ක වන බැවිනි. මෙම තත්ත්වය වෙලස්කෝ සහ ඔහුගේ සහයකයාට අභියෝගයකින් තොරවම ප්රහාරය එල්ල කිරීමට අවැසි වාතාවරණය සකසා දුන්නේය. මොහොතකින් වෙලස්කෝ විසින් නිදහස් කළ බෝම්බ ත්රිත්වය HMS Coventry හී වම් පස බඳ සිදුරු කොට ගෙන හියහ.
HMS Coventry දකුණු පසට හරවමින් HMS Broadsword හට බාධාවක් වෙන අයුරු. |
ප්රහාරයට ලක්වීමෙන් පසු |
ප්රහාරයෙන් අනතුරුව මුහුදුබත් වෙමින් |
~~~~~
HMS Coventry ය මෙසේ ගිලී ගියද, ඒවන තෙක්ම ඇයට පැවරුණු කාර්යය උපරිමයෙන් ඉටු කොට තිබුණාය. ගිණිය නොහැකි තරම් බ්රිතාන්යය සෙබළුන් පිරිසක් ඇයගේ රැකවරණය යටතේ ෆෝක්ලන්ත දිවයින් වලට ගොඩ බැසීමට සමත් වූහ. එබැවින්ම අවසාන ප්රතිඵලය බ්රිතාන්යයට වාසි දායක එකක්ම විය.
~~නිමි~~
මූලාශ්ර:
1. Seconds from Disaster: Sinking the Coventry - Documentary film by National Geographic
ඡායාරූප:
http://www.militaryphotos.net
http://www.coventrytelegraph.net
http://en.wikipedia.org
Seconds from Disaster: Sinking the Coventry - Documentary film by National Geographic
සකස් කෙරුවේ:
~~සෙන්නා / 22.02.2013
පසු සටහන්:
1. ලෝක ඉතිහාසයේ තවත් ප්රකට නාවික සටනක් පිළිබඳව විචාරක මහතා අතින් ලියවුනු අංග සම්පූර්ණ ලිපි මාලාව කියවා නැත්නම් මේ දැන්ම මෙතනින් පිවිසෙන්න.
2. ලෝක දේශපාලනය අතැඹුලක් සේ දැනගන්න, අතීත / වර්තමාන සිදුවීම් නිවැරදිව දැනගන්න, කියවන්න