අප හොඳින් දන්නා පරිදි, මහාචාර්ය ජෙරඩ් ඩයමන්ඩ්, යාලිගේ පැනයට පිළිතුරු සොයා මානව ඉතිහාසයේ රටාවන් ගවේෂණය කිරීම ඇරඹීය. එය, ඔහුව නිව් ගිනිහී කැලෑවන් වෙත හා පේරු හී හිමෙන් වැසුණු කඳු වෙතට රැගෙන ගිය චාරිකාවක් බවට පත් විය. ඔහුගේ ගවේෂණය මගින් එක් ජාතියක්, එනම් යුරෝපීයන් මෙතරම්ම ලෝකයේ අන් ජාතීන්ව යටත් කර ගත්තේ කෙසේද යන්න වටහා ගැනීම අරමුණ විය. මහාචාර්ය ඩයමන්ඩ්ගේ මතයට අනුව යුරෝපීයන් ලබන මෙම ජයග්රහණයන්ගේ මූලය වසර දහස් ගණනක් අතීතයට දිවයන අතර භූගෝලීය වශයෙන් ලැබුණු වාසියේ ප්රතිඵලයකි. භූගෝලීය තත්ත්වයන් විසින්, යුරෝපීයන් හට මිහිමත සිටි ඉතා ඵලදායී බෝග සහ සතුන් දායාද කොට දී තිබුණි. එම තත්ත්වය, යුරෝපියානු ආක්රමණ උදෙසා මහඟු මෙහෙයක් ඉටු කළ, මානව ඉතිහාසයේ හැඩය වෙනස් කළ ත්රිත්ව මහා බල වේගයන් වූ තුවක්කු, විෂ බීජ සහ වානේ, සංවර්ධනය කිරීමට මං පෙත් හෙළි පෙහෙළි කොට දී තිබුණි. දැන් මහාචාර්ය ඩයමන්ඩ් සිය ගවේෂණයේ අවසාන අදියරට පැමිණෙමින්, තුවක්කු, විෂ බීජ සහ වානේ, අප්රිකාවට පැමිණි පසු සිදු වූයේ කුමක්දැයි සොයා බැලීමට සැරසේ. තවද, මෙම බලවේගයන් තවමත් රඟ දක්වන භූමිකාව කුමක්දැයි සොයා බැලීම, මෙම ගමනේ අරමුණයි.
~~~~~
යුරෝපීයන් විසින් ලෝකය ගවේෂණය කරමින් එහි ව්යාප්ත වීම ඇරඹීමත් සමඟම ඔවුන් විසින් ලෝකයේ අනෙකුත් බොහොමයක් ජාතීන් යටත් කරගෙන, ඒවායෙහි දියුණු නගර, මංමාවත්, දුම් රිය මාර්ග, ගොඩනැගිලි තනමින් සිය යටත් විජිත ගොඩනගාගෙන ගියහ. ඔවුන් විසින් සාර්ථකව උතුරු ඇමෙරිකාවෙහි, දකුණු ඇමෙරිකාවෙහි හා ඕස්ට්රේලියාවෙහි සිය යටත් විජිත පිහිටුවා ගත් අතර අවසානයේදී අප්රිකාවට ගොඩ බටහ.
ප්රථම යුරෝපීය පදිංචි කරුන්වන් පිරිස දාහත්වන සිය වසේ මැද භාගයෙහිදී අප්රිකාවට පැමිණියහ. ඔවුන් විසින් මහද්වීපයේ දකුණෙහිම වූ සුබ පැත්මේ තුඩුවට මුලින්ම පැමිණීමෙන් අනතුරුව සිය ගොවිපළවල්, වගාවන් හා සත්ව ගොවිපළවල් පිහිටුවාගෙන අනායාසයකින්ම එහි පදිංචි වූහ. නමුත් අප්රිකාවෙහි මෙම ප්රදේශය යුරෝපයේ සිට සැතපුම් පන් දහසකටත් වඩා දුකුණින් පිහිටි ප්රදේශයකි. යුරෝපයෙන් එතරම්ම දුරස්ථව, දකුණට වන්නට පිහිටි ස්ථානයකට ඔවුන්ගේ බෝග සහ සතුන් රැගෙන විත් වැඩි වර්ධනය කර ගත්තේ කෙසේද ? නැවතත් භූගෝලීය වාසිය ඔවුන් සමග අත්වැල් බැඳ ගත් සෙයකි. කේප් තුඩුව සහ යුරෝපය, සමකයේ සිට එක හා සමාන දුරකින් පිහිටා තිබිණි. එබැවින් දකුණු අප්රිකාවෙහි දේශගුණය, යුරෝපයේ දේශගුණික තත්ත්වයන් හා හොඳින් ගැළපුණි. එය යුරෝපීයන්ගේ බෝග හා සතුන් ව්යාප්ත කොටගෙන සිය සමෘද්ධිය සහතික කරගැනීමට ඔවුනට ඉවහල් විය.
 |
| යුරෝපයේ හා කේප් තුඩුවෙහි පිහිටීම |
යුරෝපීයන් දකුණු අප්රිකාවට ගොඩ බසින විට එහි මුල් උරුමක්කාරයන් වූයේ කොයිසාන් (
Khoisan ) මිනිසුන්ය. නමුත් යුරෝපීයන්ගේ ආගමනයෙන් කෙටි කලකට පසු මෙම ස්වදේශිකයන්ව සිය ඉඩම් වලින් පලවා හරිනු ලැබූහ. ඒ සඳහා යුරෝපීයනට වඩාත්ම ඉවහල් වූ නොපෙනෙන බලවේගය වූයේ, මහාචාර්යය ඩයමන්ඩ් විසින් මානව ඉතිහාසයේ යටත් කරගැනීම වලට සහය වූ විශාලම බලවේගය ලෙසින් හඳුනා ගන්නා විෂ බීජයි.
ගෘහාශ්රිත සතුන් විසින් යුරෝපීයන් වෙත ඔවුන් කිසි කලෙකත් නොදැන සිටි වාසියක් හිමිකර දී තිබුණි. යුරෝපීයන් විසින් ගෘහාශ්රිත සතුන් හා පැවැත්වූ සමීප ගනු දෙනුවේ ප්රතිඵලයක් ලෙස, සතුන් වෙත වූ විෂ බීජ මිනිසුන් වෙත ආසාදනය වී එමගින් මිනිසුන්ව දුර්වල කරනා රෝගාබාධ හට ගැනීම සිදු විය. නමුත්, සියවස් ගණනාවක් පුරා යුරෝපීයන් මෙම තත්ත්වයනට නිරාවරණය වීම නිසා, ඔවුන්ගේ සිරුරු තුළ ඒ සඳහා අවැසි යම් පමණක ප්රතිශක්තියක් ගොඩ නැගී තිබිණි. එහෙත් මෙම ප්රතිශක්තිය සතුන් හා සමීප ගනු දෙනුවක් නොවූ අන්ය ජාතින් වෙත නොවුණි. එබැවින් යුරෝපීයෙන් හා ඔවුන්ගේ සතුන් වෙතින් වහනය වූ විෂ බීජ මගින් ඇති කළ ලෙඩ රෝග මගින් මෙම ස්වදේශිකයන් සංහාරයකට ලක් වූහ. ඇමෙරිකාවෙහිදී මිලියන සංඛ්යාත ස්වදේශිකයන් මෙම ලෙඩ රෝග නිසා මරු වැළඳ ගත් අතර එම ව්යසනයටම කොයිසාන් වරුනටද මුහුණ දීමට සිදු විය.
සිය ගොවිතැනින්, සත්ත්ව පාලනයෙන් හා විෂ බීජ මගින්, යුරෝපීයන් විසින් දකුණු අප්රිකාවෙහි සිය පැවත්ම හොඳින් තහවුරු කර ගත්හ. දැන් ඔවුන්ගේ අරමුණ තව දුරටත් ව්යාප්ත වීමයි.
දහ නව වන සිය වසේ තෙවන දශකයේදී, කේප් තුඩුවෙහි පදිංචියට පැමිණි ඕලන්ද මිනිසුන් ( බෝයර් වරුන් ) නව ඉඩම් සොයා සිය පවුල් සමඟින්ම රට අභ්යන්තරය ගවේෂණය කිරීම ඇරඹුහ. ඔවුන් විසින්ම ඔවුන්ව හඳුන්වා ගත්තේ
Voortrekkers වරුන් යනුවෙනි.
Voortrekkers වරුන් සතුවද යුරෝපීයන් විසින් යටත් කරගැනීම් නැතහොත් ආක්රමණ සඳහා භාවිතා කළ ප්රභල බලවේගයක් විය. ඒ තුවක්කුය.
ඔවුන් විසින් එවකට භාවිතා කෙරුණේ
Muzzle-loading rifle යනුවෙන් හැදින්වූ පහත රූපයේ පෙනෙනා ආකාරයේ තුවක්කුය.
එම ගවේශකයන්ගේ වර්තමාන පරපුරෙහි මිනිසුන් පවසන පරිදි, එකල සෑම නිරෝගී මිනිසෙක් සතුවම අඩුම තරමින් මෙවැනි රයිෆල් දෙකක් හෝ තුනක් තීබී ඇත. ඔවුන් විසින් ආත්මාරක්ෂාව සඳහා මෙන්ම දඩයම සඳහාද මෙම තුවක්කු භාවිතා කොට තිබිණ. ඔවුන් පවසන පරිදි එකල යමෙක් මෙම තුවක්කු භාවිතා නොකළේ නම් ඔහු කිසියම් අස්වාභාවිකත්වයකින් පෙළුණ මිනිසෙක් ලෙස සැලකී තිබිණ.
තුවක්කු යනු වසර දහස් ගණනක් තිස්සේ වැඩි දියුණු කළ තාක්ෂණයේ ප්රතිඵලයකි. මෙය යුරෝපයෙන් පිටත සිදු වුවද යුරෝපීයන් අතින් අංග සම්පූර්ණත්ත්වයට පත්විය. තුවක්කු සමඟින් ඔවුනට සිය ආක්රමණ උදෙසා නොමද සහයක් දුන් අනෙක් බලවේගය වූයේ වානේ හා ඒ හා බැඳුණු නිෂ්පාදනය. මේ සියල්ල වසර දහස් ගණනකට පෙර ඔවුන්ගේ ගොවිතැන විසින් ඔවුනට ලබා දුන් වාසියේ ප්රතිඵලයකි.
~~~
1838 පෙබරවාරි මාසයේ එක්තරා අඳුරු දිනයක,මෙසේ පැමිණි
Voortrekkers කණ්ඩායමක් කේප් තුඩුවෙන් සැතපුම් 800ක් පමණ රට අභ්යන්තරයට වන්නට සිය තාවකාලික කඳවුර ඉඳිකරගෙන ගිමන් හරිමින් සිටියහ. ඒ රාත්රී කාලයයි. කඳවුරේ කටයුතු සාමාන්ය පරිදි සිදුවෙමින් පැවතුණි. ඔවුන් කිසිවෙකුත් බලාපොරොත්තු නොවූ මොහතක,හදිසියේම අඳුර කපා මතුවූ ස්වදේශික හමුදාවක් විසින් එල්ල කරණ ලද ක්ෂණික පහරදීමකට ලක් වූහ. එය කෙතරම් ක්ෂණිකව, හදිසියේ සිදුවුවේද යත්, යුරෝපීයනට එකදු වෙඩිල්ලක්වත් පත්තු කිරීමට ඉඩ නොතබාම සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශයට පත් කරන ලදී. හෝරාවක් වැනි සුලු කාලයක් ඇතුළත තුන්සියයකට ආසන්න
Voortrekkers වරුන් සංඛ්යාවක් මිය ගොස් සිටියහ. සතුරාගේ ප්රහාරය අතිශය කෲරතර හා අමානුෂික එකක් වී තිබුණි. මිනිසුන්ට අමතරව ගහැනුන් සහ ළමයින්ද කිසිදු දයාවකින් තොරව ඝාතනයට ලක් වී සිටියහ.
ඇත්තෙන්ම යුරෝපීයන් විසින් සිය ගමනේදී බලගතු අප්රිකානු රාජ්යයක සීමාව පසු කොට ගොස් තිබුණි. ඔවුන් කේප් තුඩුවේදී මුණ ගැසුණු කොයිසාන් වරුනට හාත්පසින්ම වෙනස් ජන කණ්ඩායමක් වූහ. යුරෝපීයනට මුණගැසී තිබුණේ
ZULU ( සූලු ) වරුන්ය. සූලු වරුන් යනු එවකට අප්රිකාවෙහි වාසය කළ අන් කිසිම ජාතියකට සම කළ නොහැකි වූ, සංවර්ධිත, මැනවින් සංවිධානාත්මක ජන සමාජයක් වූහ. ඔවුන්ගේ හමුදාමය හැකියාවන් විසින් ඔවුනට අප්රිකාවෙහි අනෙක් ජාතින් යටත් කොටගෙන නැගී සිටීමේ හැකියාව ලබා දී තිබුණි. සූලු රාජ්යයට අයත් වපසරිය වර්ග සැතපුම් 30000 කට නොඅඩු විය. ඔවුන් සතුව දියුණු ආර්ථිකයක් සහ සමාජ තත්ත්වයක් දක්නට ලැබුණි. සූලු වරුන් සතුව ඕනෑම මොහොතක දස දහසකට වැඩි පිරිස් බලයක් යෙදවිය හැකි බලගතු හමුදාවක්ද විය. ඔවුන් සැබවින්ම බිය නොහදුනන නිර්භීත ජාතියක් වූහ. තුවක්කු, විෂ බීජ සහ වානේ යන ත්රිත්ව බලයෙන් සැදුම් ලත් යුරෝපීය ආක්රමණිකයනට සිය කරට කර සිටින ප්රතිමල්ලවයා අප්රිකාවේදී හමු වීද ?
1838 පෙබරවාරි මස 06 වන දින එනම් සූලු වරුන් හා
Voortrekkers වරුන් අතර අත්සන් කෙරුණු ඉඩම් පරිහරණය පිළිබඳ එකඟතා ගිවිසුමෙන් දින දෙකකට පසු, සූලු නායකයා වූ
Dingane kaSenzangakhona විසින්
Voortrekkers වරුන්ගේ නායකයා වූ
Pieter Mauritz Retief හා පිරිවරට, සිය නිල නිවසේ වූ බීර සම්භාෂණයකට ආරාධනා කෙරිණි. සම්භාෂණයට පැමිණි අමුත්තන්ගේ ආයුධ ඉවත් කොට රජු ඉදිරියට පැමිණවූයේ රජු ඉදිරියට යාමේ සාමාන්යය සම්ප්රදාය රකිමිනි. සම්භාෂණය අතරතුර අත්අඩංගුවට ගත්
Retief හා පිරිවර සියලු දෙනාවම සූලු වරුන් විසින් අමානුෂික ලෙස ඝාතනය කරණ ලදී. මෙම ඝාතනයෙන් ඉනික්බිතව සූලු රජ විසින් සිය භූමිය තුළ කඳවුරු ගසා සිටින සියලුම
Voortrekkers වරුන්ව ඝාතනය කිරීම සඳහා සිය සේනා පිටත් කොට හැරීය. ඉහත සඳහන් සමූල ඝාතනය එලෙස සිදුවූ ප්රහාරයන්ගෙන් එකකි. සියලුම ප්රහාර මගින්
Voortrekkers වරුන් 500 කට ආසන්න පිරිසක් එම රාත්රියේදී මිය ගොස් තිබුණි.
සිය නායකයා හා පිරිවර මැරීමෙහි පලිය ගැනීම වෙනුවෙන්,
Voortrekkers වරුන් විසින් සූලු රජුව සිහසුනෙන් නෙරපීම සඳහා කටයුතු සකස් කෙරිණ. එහි ප්රතිඵලයක් ලෙස 1838 දෙසැම්බර් මස 16 වන දා, බෝයර් වරුන් හා සූලු වරුන් මුහුණට මුහුණ හමු වූහ. සූලු වරුන්ගේ ශක්තිය පිළිබඳ එතරම් තැකීමක් නොකළ බෝයර් වරුන් සිය භට පිරිස් හා ආයුධ,
Ncome නදී තෙර අසල, කරත්ත වලින් වට කෙරුණු වළල්ලක් මධ්යයට එක් රැස් කළ අතර මෙවර යුරෝපීයන් විසින් තමන් සතු නවීනතම අවි ආයුධ වලින් සන්නද්ධව සිටියහ. එදින අලුයම, දහදාහකට අධික සූලු භට කණ්ඩායමක් විසින් බෝයර් වරුන් වෙත ප්රහාර එල්ල කෙරිණ. මෙවර බෝයර් වරුන්ගේ තුවක්කු යුහුසුළුව පත්තු වන්නට විය. කෙනෙකු වෙඩි තබන විට තවෙකකු විසින් තුවක්කු පිරවීම සිදු කරණ ලැබීම නිසා ඔවුනට සෑම තත්පර පහක් ඇතුළත වාගේ උණ්ඩයක් නිකුත් කිරීමේ හැකියාව ලබා දුනි. ඊට අමතරව බෝයර් වරුන් සතු කාලතුවක්කුද සූලු වරුන් වෙත මහත් විනාශයක් ගෙන දීමට සමත් විය. එබැවින්ම, මෙම සටනින් සූලු වරුන් අසාර්ථක වී සංහාරයකට ලක් වූහ. මෙමගින් සූලු වරුන් තුන්දහසක් හෝ තුන්දහස් පන්සියයකට ආසන්න සංඛ්යාවක් මිය යන්නට ඇතැයි ආසන්න වශයෙන් ගණන් බලා ඇති අතර බොයර් වරුනට සිදුවූ හානිය තුවාල කරුවන් තුනක් තරම් වූ සුළු හානියකි. මෙම සටන
Battle of blood river හෙවත් "රුධිර නදියේ සටන" ලෙස ඉතිහාසයට එකතු වී ඇත. නැවතත් යුරෝපීයන් සතු තුවක්කු, විෂ බීජ හා වානේ වල සාර්ථකත්වය තහවරු වී තිබිණ.
ජයග්රාහී යුරෝපීයන්, සූලු භූමියද යටත් කොට ගනිමින් තව තවත් රට අභ්යන්තරයට ඇදුනි.යුරෝපීයන්ගේ තාක්ෂණයේ සිදුවූ දියුණුවත් සමඟින් ඔවුන්ගේ ආක්රමණයන්හී වේගවත් බව තවත් තීවෘර විය.දුම්රිය ඔවුන්ගේ යටත් කරගැනීම් සහ ඉන්පසු වූ යටත් විජිත පාලනයන්ට මහගු දායකත්වයක් සැපයූ තාක්ෂණික මෙවලම විය. එමගින් ඔවුනට විශාල පිරිසක් මෙන්ම බඩු භාණ්ඩ තොගයක්ද එකවර එහා මෙහා ගෙනයාමට හැකියාව ලබා දුනි. එය, ඔවුන් සතු යටත් විජිත වල සැපයුම් අඛණ්ඩව පවත්වා ගැනීමට මොනවට උපකාරී වූ මෙවලමකි. එබැවින් යුරෝපීයන් විසින් කේප් තුඩුවේ සිට මහද්වීපය අභ්යන්තරයට මැනවින් සංවිධානාත්මක දූම්රිය මාර්ග පද්ධතියක් ඉඳි කිරීමට වග බලා ගත්හ.
ඒ කාර්මික විප්ලවය සිදුවෙමින් පැවති වකවානුවයි. විප්ලවය විසින් තවත් දියුණු අවියක් යුරෝපීයන්ගේ අතට පත් කොට තිබුණි.
Machine Gun නොහොත් යාන්ත්රීය තුවක්කුව නම් වූ එම අවිය මගින්, සූලු වරුන් හා ඇතිවූ සටනේදී පිරිසක් එකතුව ඇතිකිරීමට සමත්වූ විනාශකාරී වෙඩි බලය, එක පුද්ගලයෙකුට තනිවම ඇති කිරීමේ හැකියාව නිර්මාණය කොට දී තිබිණ. එම තුවක්කුව විනාඩියක් ඇතුළත උණ්ඩ පන්සියයක් පමණ නිකුත් කිරීමේ හැකියාවකින් යුක්ත විය. එය තනි උණ්ඩයේ තුවක්කු සහිත මිනිසුන් සිය දෙනෙකු සතු වෙඩි බලයට සමාන තත්ත්වයකි.
මෙම අවියේ සුපිරි හැකියාව මුලින්ම නිරික්ෂණය කළ අවස්ථාව වූයේ 1893 ඔක්තෝබර් මස බ්රිතාන්යය හමුදා හා තවක් අප්රිකානු ජන වර්ගයක් වූ
Matabele වරුන් ( නූතන සිම්බාබ්වේ දේශයේ ජන සංයුතියෙන් 16% ක් නියෝජනය කරනා ජන කණඩායම ) අතර ඇතිවූ සටනේදීය. දෙපස භට පිරිස් ශක්තියේ අසමානතාවය
Matabele වරුන් ලක්ෂයකට ( හෙල්ල කරුවන් 80000ක් හා තුවක්කු කරුවන් 20000 ක් ) බ්රිතාන්ය භටයන් 1450 ක් පමණ ( 700 ක් වූ ට්ස්වානා භටයන්ද ඇතුළත්ව ) වූහ.
සටන ඇරඹිණි.
Maxim Gun යනුවෙන් හැඳින්වූ මෙම නූතන අවියේ ප්රබලත්වය බලාපොරොත්තු වූවාටත් වැඩියෙන් ඔප්පු කරමින්
Matabele වරුන් එකා පිට එකා ඇඳ හැළුණේ කපා හෙළු කෙසෙල් ගස් මෙනි. පැය කිහිපයකට පමණක් සීමා වූ මෙම සටනින්
Matabele වරුන් පසු බසිනා විට 1500 කට අධික පිරිසක් මිය ගොස් සිටි අතර අති විශාල සංඛ්යාවක් තුවාල ලබා සිටියහ. බ්රිතාන්ය කඳවුරෙන් මිය ගොස් සිටියේ සිව් දෙනෙකු පමණි. ඉන් සතියකට පසු
Matabele වරුන් විසින් නැවතත් එල්ල කළ ප්රහාරය අවසන් වූයේ ජීවිත 2500කට අධික සංඛ්යාවක් අහිමි කර ගනිමිනි. තුවාල වු සංඛ්යාව අති විශාල විය.
තුවක්කු, විෂ බීජ හා වානේ වල බලය, අඩියෙන් අඩිය, ජන කොට්ඨාශයෙන් ජන කොට්ඨාශය යටත් කරගනිමින් විජයග්රාහීව අප්රිකාව නම් වූ ඒ මහා දේශයේ පැතිරෙන්නට විය. එහෙත් කල්නොයවාම මෙම ආක්රමණිකයින්ට සම්පූර්ණයෙන්ම අළුත් හතුරෙකුට මුහුණ දීමට සිදු විය. ඒ, වෙන කිසිවක් නොව මෙතෙක් කල් ඔවුනට වාසි සහගත ලෙස ඔවුන් සමඟ සිටි භූගෝලීය තත්ත්වයම විය.
මෙලෙස ඔවුන් ක්රමක්රමයෙන් උතුරට සංක්රමණය වෙමින්, අලුත් ඉඩම් අස්වැද්දීමට මුල පිරුවේ අප්රිකාවෙහිදී සශ්රීක ජීවන තත්ත්වයක් ගොඩනගා ගැනීමේ අපේක්ෂාවෙනි. එහෙත් සියල්ල කණපිට හැරෙමින් පැවතුණි. එම භූමිය ඔවුන්ගේ නගුල් මගින් හෑම අසීරු කාර්යයක් විය. ඔවුන්ගේ බෝග එම භූමියෙයි පැලවීම ප්රතික්ෂේප කෙරිණ. ඔවුන් මුහුණ දුන් අනෙක් බරපතලම ගැටලුව වූයේ සිය සතුන් ජීවිතක්ෂයට පත්වීමයි. ගවයන් හා අශ්වයන් අහේතුකවම මිය යන්නට විය.
වසර දහස් ගණනක් පුරා මෙම ගෘහාශ්රිත සතුන් හා බෝග යුරෝපීය ශිෂ්ටාචාරය පෝෂණය කොට තිබුණි. එම සතුන් හා බෝග නොවන්නට තුවක්කු, විෂ බීජ හා වානේ නොතිබෙන්නටත් ඉඩ තිබුණි. ආක්රමණ හා යටත් විජිතද ඇති නොවන්නට තිබුණි. එහෙත් දැන් පෙර නොවූ විරූ ලෙස යුරෝපීයන් රෝග වලට ගොදුරු වෙමින් පැවතුණි. කටුයුතු මෙසේ සිදුවන විට ඔවුන්ගේ අසල්වැසි ස්වදේශිකයන් හා ඔවුන්ගේ සතුන් නිරෝගීව සිය ගොවිතැන් කට යුතු වල නිරතව සිටිනු දක්නා ලදී.
මෙය සිදුවිය හැක්කේ කෙසේද !!!
මෙම අමුතු, අළුත් භූමියෙහි වූ රහස කුමක්ද !!!
මෙතෙක් සෑම කල්හීම යුරෝපීයන් සමඟ සිටි භූගෝලීය සාධක මෙම අළුත් දේශයේදී ඔවුනට එරෙහි වන්නට පටන් ගෙන තිබුණි. කේප් තුඩුවේදී ඔවුන් අනායාසයෙන්ම සාර්ථක වූ හේතුව නම් එම ප්රදේශය හා යුරෝපය සමකයේ සිට එක සමාන අක්ෂාංශ වල පිහිටීම නිසා කේප් තුඩුව හා යුරෝපයේ දේශගුණික තත්ත්වයන්ගේ වෙනසක් නොවීමයි. එය යුරෝපයේම ප්රතිබිම්බයක් විය. එහෙත් ඔවුන් උතුරට ගමන් කරනා විට ක්රම ක්රමයෙන් සමකයට ආසන්න වූහ. අක්ෂාංශ 23 දී ඔවුන්
Tropic of Capricorn යනුවෙන් හැඳින්වූ ප්රධාන භූ විෂමතා මායිම පසුකරමින් සිය සුපුරුදු යුරෝපීය දේශගුණය අත් හැර අලුත්ම දේශගුණික කලාපයක් වූ ඝර්ම කලාපයට ඇතුළත් වූහ.
යුරෝපීය දේශගුණය හා සසඳන විට ඝර්ම කලාපය සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් ස්වාභාවික රීතියක් යටතේ පාලනය වූ ප්රදේශයකි. යුරෝපයෙහි, උතුරු ඇමෙරිකාවෙහි හෝ කේප් තුඩුවෙහි පැවති සෘතු සතර වෙනුවට මෙහි දක්නට ලැබුණෙ සෘතු දෙකකි. ඒ වියළි කාලය හා වර්ෂා කාලයයි. වසර සිය දහස් ගණනක් යුරෝපයේ සාර්ථක වූ තිරිඟු සහ බාර්ලි මෙම ඝර්මකලාපීය දේශගුණයට අනුවර්තනය නොවී අසාර්ථක විය.
එහෙත් සූලු, මතබිලී ඇතුළු යුරෝපීයන්ට හමු වූ සියලුම ස්වදේශිකයන් සිය කෘෂිකාර්මික වගාවන්ගෙන් සාර්ථක වී තිබිණ. යුරෝපීයන් අසමත් වන විට ඔවුන් මෙම සාර්ථකත්වය ලැබුවේ කෙසේද ?
~~~
අප්රිකාව යනු වර්තමානයේද දහස් ගණනක් වූ ජන වර්ග වලින් සැදුම්ලත් දේශයකි. එක් ජන වර්ගයක් අනෙකින් වෙන්වන්නේ භාෂාවෙහි හෝ චාරිත්ර වල පවත්නා සුළු සුළු වෙනස්කම් වලින් පමණකි. බොහොමයක්වූ අප්රිකානුවන්ට සිය භාෂාවට අමතරව යටත් පිරිසෙයින් අනෙක් ජන වර්ගයන්ගේ භාෂාවන් තුනක් හෝ හතරක් කතා කිරීමේ හැකියාව ඇත. එම භාෂාවන් අතර දැකිය හැකි පොදු ලක්ෂණය නම් බොහොමයක් වූ භාෂාවන් එකිනෙකට දක්වන ආසන්න සමානකමයි. බොහොමයක් භාෂාවන් අතර පොදු හෝ ආසන්න වචන රාශියක්ම නිරීක්ෂණය කළ හැකිය. මෙම භාෂාවන් අතර ඇති සමාන කම අපට හෙළිකරන රහස කුමක්ද ? නූතන ඝර්ම කලාපීය අප්රිකානු භාෂාවන් බොහොමයක මූලය එකක් බව, එකම ජන වර්ගයක් භාවිතා කළ භාෂාවකින් නූතන බොහොමයක් අප්රිකානු භාෂා පැවතෙන බව, මෙම සමානතාවය නිහඬව කියා පායි.
මේ පිළිබඳ වැඩිදුර පරීක්ෂණ කරණ භාෂා විශ්ලේෂකයන්, බටහිර අප්රිකාවෙන් ඇරඹුණේයැයි සැලකෙන එක් සුවිශේෂී භාෂාවක් හඳුනා ගැනීමට සමත් වී ඇත. "
බැන්ටු" යනුවෙන් හඳුන්වන මෙම භාෂාව කතා කළ ජන වර්ගය, බටහිර අප්රිකාවේ සිට ක්රමක්රමයෙන් ඝර්ම කලාපීය අප්රිකාව පුරාම සිය බෝග, සතුන් ආදිය සමඟින් ව්යාප්තවූ ආකාරයක් දක්නට හැකිය.
දකුණු සිම්බාබ්වේ ප්රදේශයේ
Limpopo නදිය අසල
Mapungubwe පුරා විද්යා ගවේෂණ අඩවියෙහි කැණීම් කරණ
Dr. (ms.) Alex Schoeman ඇතුළු විද්යාඥයන්ට අනුව යුරෝපීයන් හෝ වෙන මොනයම්ම හෝ බාහිර ජාතියක් අප්රිකාවෙහි පය ගැසීමට බොහෝ කාලයකට පෙර, මෙම ප්රදේශ වල බොහෝ සෙයින් දියුණුයැයි සැලකිය හැකි ශිෂ්ටාචාරයක් පැවතී ඇත. එය බෙහෙවින්ම යුරෝපය ශිෂ්ටාචාරගත වීමෙහි මූලික අදියරට සමානකම් දක්වන බව පුරාවිද්යඥයන්ගේ මතයයි. ඔවුන් සතුව සෝගම්, මිලට් වැනි ධාන්ය වලට අමතර ගවයන්, බැටළුවන් වැනි සතුන්ද ඇති කළ බවට සාක්ෂි දක්නට ඇත. තවද මෙය හුදෙකලා ශිෂ්ටාචාරයක් නොව
Limpopo නදිය ඔස්සේ බාහිර ලෝකය සමඟ ජාත්යන්තර ගනු දෙනු කිරීමට තරම් දියුණුවූ ශිෂ්ටාචාරයක් බවද නිරීක්ෂණය කොට තිබේ.
යුරෝපීය ආක්රමණිකයන්ව පරාජයට පත්කළ කෘෂිකාර්මික ගැටලු ජය ගැනීමට ස්වදේශික අප්රිකානුවන් සමත්වී ඇති බවට මෙම ශිෂ්ටාචාරයේ දියුණුව හොඳ නිදර්ශනයකි. ඔවුන් ආවේණික කෘෂිකාර්මික ක්රමයක් ගොඩනගාගැනීම තුළින් අප්රිකාව පුරා පැතිරුණු සංකීර්ණ සමාජයකට පදනම සකසාගෙන තිබුණි.
~~~
ඝර්ම කලාපයට ඇතුළුවූ වහාම යුරෝපීයන් සහ ඔවුන්ගේ සතුන් භයානක රෝගාබාධ වලට ගොදුරු වන්නට වූ බව ඉහත සඳහන් වුනි. ඝර්ම කලාපීය උණ රෝග යුරෝපීයන්ව විනාශ කරමින් පැවතුණි. නමුත් අප්රිකානුවන් එයට සාර්ථකව මුහුණ දෙමින් සිටි අතර රෝගවලට ගොදුරුවූයේ අප්රිකානුවන්ගෙන් සුළුතරයක් පමණි. ඇමෙරිකාවෙහි හා කේප් තුඩුවෙහි ස්වදේශිකයන්ව විනාශ කළ මාරක යුරෝපියානු අවිය වූ වසූරිය රෝගයට පවා මෙම ඝර්ම කලාපීය අප්රිකානුවන් බහුතරයක් සාර්ථකව මුහුණ දෙමින් සිටියහ. මෙය සිදුවිය හැක්කේ කෙසේද ?
මහාචාර්ය ඩයමන්ඩ් විශ්වාස කරණ පරිදි සියල්ල තීරණය වී ඇත්තේ භූගෝලීය සාධක මතය. යුරෝපීයන්ව හා ඔවුන්ගේ සතුන්ව විනාශ කළ බොහොමයක් ලෙඩ රෝග ඝර්ම කලාපීය අප්රිකාවට ආවේණික ඔවුන් කිසි දිනෙක මුහුණදී නොතිබුණ ලෙඩ රෝගයන්ය. එය සම්පූර්ණයෙනම, සුපුරුදු යටත් කරගැනීමේ රටාවෙහි ආපසු හැරීමකි.
නවලෝකයේදී විෂ බීජ ස්වදේශිකයන්ව ඝාතනය කරමින් යුරෝපීයනට ආයුධයක් වෙලා තිබුණත් මෙහිදි ස්වදේශික ලෙඩ රෝග යුරෝපීයන්ව විනාශ කරන ආකාරය අපිට දකින්න පුළුවන්. මෙහිදීත් අපිට තුවක්කු, විෂ බීජ හා වානේ වල බලපෑම දකින්න පුළුවන් ඒත් විෂ බීජ ක්රියාකරන්නෙ ප්රතිවිරුද්ධ ආකාරයටයි. - මහාචාර්යය ඩයමන්ඩ්.
යුරෝපීයන්ගේ සතුන්ද මෙම මාරාන්තික රෝග වලින් මිය යන්නට විය. එහෙත් අප්රිකානු ගවයන් වසර දහස් ගණනක් තිස්සේ මෙම රෝගවල්ට ගොදුරුවීම තුළින් සැලකිය යුතු ප්රතිශක්තියක් ගොඩ නගාගෙන තිබුණි. තවද ඝර්ම කලාපීය අප්රිකානුවන්, කොයිසාන් වරුන් මෙන් ඉතා පහසුවෙන්ම වසූරියට ගොදුරු නොවුනේ මන්දැයි යන කාරණයටද මෙම ගවයන් මගින් පිළිතුරක් ලැබේ. සියවස් ගණනකට පෙර වසූරිය වෛරසය මුලින්ම ගවයන්ගෙන් මිනිසුනට වහනය වී ඇත. විශේෂඥයන් විශ්වාස කරනාකාරයට එම මුල්ම වහනය වීම බොහෝදුරට ඝර්ම කලාපීය අප්රිකාවේදී සිදුවී ඇතැයි සැලකේ. එබැවින්ම ඝර්ම කලාපීය අප්රිකානුවන් සතුව මෙම රෝග වලට ඔරොත්තුදීමේ ප්රතිශක්තියක් නිතැතින්ම ගොඩ නැගී තිබුණි. එපමණක් නොව, ලෝකයෙහි පවතින දරුණුම රෝගයක් වූ මැලේරියාවට මුහුණු දීමේ ප්රතිශක්තියද ඝර්ම කලාපීය අප්රිකානුවන් සතු වූහ. යුරෝපීයන්ව ඝර්ම කලාපීය අප්රිකාවේදී අසරණ කිරීමට මුල්වූ ප්රබලම ආයුධය මෙම මැලේරියාවයි.
අප්රිකානුවන් මෙම රෝගයෙන් ආරක්ෂා වීමට අපූරු ක්රම භාවිතා කොට තිබුණි. ඔවුන් සිය වාසස්ථාන, මදුරුවන් බෝවීම බහුලව දැකිය හැකි තෙත්, දියසීරාව සහිත ප්රදේශ වලින් බාහිර, උස් හෝ වියළි ස්ථාන වල ඉඳි කරගත්හ. එපමණක් නොව, කුඩා කණ්ඩායම් වශයෙන් ජීවත් වීම නිසා මෙම වසංගතය පැතිර යාමෙහි පාලනයක් ඇති කරගැනීමට ඔවුන් සමත් වූහ. නමුත් ඝර්ම කලාපීය අප්රිකානු පරිසර සාධක පිළිබඳ මද දැනුමක් තිබුණු යුරෝපීයන්, ඔවුන්ගේ කටයුතු වෙනුවෙන් ජලය ලබා ගත හැකි ගංගා හෝ විල් අසල ඔවුන් සිය වාසස්ථාන ඉඳි කරගත්හ. ප්රතිඵලය ! දහස් ගණනින් මිය යාමයි.
මෙලෙසින් ඝර්ම කලාපීය තත්ත්වයන් යුරෝපීයන්ව පරාජයට පත් කොට තිබුණි. මෙම අමුතු භූමියේ හිමි කරුවන් විජයග්රහණය කොට තිබුණි. ඔවුන් ඝර්ම කලාපයට සුදුසු සංකීර්ණ ශිෂ්ටාචාරයක් දක්වා පරිණාමය වී තිබුණේ මහද්වීපය පුරා විසිර යමිනි.
මෙය, යුරෝපීය තුවක්කු, විෂ බීජ හා වානේ යන ත්රිත්ව බලයේ අවසානයද ? මෙම ඝර්ම කලාපීය සුපිරි ශිෂ්ටාචාරයේ අනාගතය කෙබඳු වේවිද ?
යුරෝපීයන් ඝර්ම කලාපීය අප්රිකාවෙහි සිය ජනාවාස ඇති කරගැනීමට මෙලෙස අසමත් වූහ. මෙවැනි තත්ත්වයකට ඔවුන් උතුරු හෝ දකුණු ඇමෙරිකාවේදී මුහුණ නොදුන්හ. එහෙත් එම මහා දේශයේ හෙවත් අප්රිකාවේ වූ දියමන්ති, තඹ, රත්රන් ආදී අප්රමාණ ස්වාභාවික සම්පත් ප්රමාණය, කෙතරම් දුෂ්කර ඌවත් ආක්රමණිකයන්ව ආකර්ෂණය කරගන්නා සාධකයක් බවට පත් විය.
ඝර්ම කලාපීය විෂ බීජ ඉදිරියෙහි පරාජය වූ යුරෝපීයන් සිය ආක්රමණයෙහි මුහුණුවර වෙනස් කරමින් සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් පිළිවෙතකට අනුගත වෙමින් සිටියහ. දහනව වන සියවසේ අවසාන භාගය වන විට යුරෝපීයන් විසින් ස්වදේශික ගම්මාන ගිනිබත් කරමින් ඔවුන්ගේ සියවස් ගණනක් පැරණි ශිෂ්ටාචාරය පොළවට සමතලාකරමින්, ස්වදේශික අප්රිකානුවන් මිලියන ගණනින් සිය භූමියෙන් පලවා හරිමින්, ඝර්ම කලාපීය පරිසර තත්ත්වයනට මැනවින් හුරුවී සිටි එම ස්වදේශික ජනතාවම අප්රිකාවෙහි සම්පත් කොල්ලකෑම උදෙසා සේවකයන් ලෙස හෝ වහලුන් ලෙස යොදාගැනීම ආරම්භ කෙරිණ. එමගින් ඔවුන් අප්රිකාවෙහි වූ එම මහා වස්තු සම්භාරය යුරෝපයට රැගෙන යන ලදී. මේ සඳහා යුරෝපීයන් ඔවුන් සතුව තිබූ තාක්ෂණය උපරිමයෙන්ම යොදා ගත්හ. දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ දහස් ගණනක් වූ අප්රිකානුවන්ගේ ලේ කඳුළු දහඩිය මතින් කේප් තුඩුවේ සිට ඝර්ම කලාපීය අප්රිකාවෙහි මධ්යයට ඉඳිවූ ඒ වානේ දුම්රිය මාර්ගය අදටත් සිය ආරම්භක මෙහෙය ඉටු කරමින් සිටී. කේප් තුඩුවේ සිට වර්තමාන කොංගෝ හෝ සැම්බියා දේශයන් වෙත එන දුම්රිය ටොන් දහස් ගණනින් තඹ හා අනෙකුත් ඛනිජ වර්ග කේප් තුඩුව වෙත ප්රවාහනය කරයි.
~~~~
වර්තමාන අප්රිකාව යටත් විජිතයන්ගෙන් තොර නිදහස් ස්වෛරීය ජාතීන්ගෙන් සමන්විත දේශයකි. මහාචාර්යය ඩයමන්ඩ්ගේ මෙම උත්සහාය සිය න්යාය නූතන අප්රිකාව හැඩ ගස්වන ආකාරය සොයා බැලීමයි. අධිරාජ්යවාදීන් විසින් ස්වදේශික අප්රිකානුවන්ගේ ලේ කඳුළු දහඩිය මතින් ගොඩ නැංවූ එම දුම්රිය මාර්ගයේම, කේප් තුඩුවේ සිට අරඹන සිය ගමන ඝර්ම කලාපීය අප්රිකාවෙහි පිහිටි නූතන සැම්බියාවෙන් අවසන් කරනුයේ අසල්වැසි කොන්ගෝවෙහි ඇති සිවිල් යුද තත්ත්වය නිසා මෙම මාර්ගයෙහි තව දුරටත් උතුරට ගමන් කිරීම භයානක බැවිනි. අප්රිකාවෙහි මෙන්ම ලෝකයේත් දුප්පත්ම රටක් ලෙස සැලකෙන සැම්බියාව, මහාචාර්යය ඩයමන්ඩ් විසින් මානව ශිෂ්ටාචාරය හැඩ ගැස්වීමෙහි මුල්වූ ත්රිත්ව බලවේග ලෙස හඳුනාගත් තුවක්කු, විෂ බීජ හා වානෙ මගින් වර්තමානයෙහි හැඩගස්වන ආකාරය හා මෙම බලවේගයන් වර්තමාන සැම්බියාවෙහි ඇති ඛේදනීය තත්වයන් තේරුම් ගැනීමට උදව් වන ආකාරයන් සොයා බැලීම මහාචාර්යය වරයාගේ අරමුණයි.
වර්තමාන සැම්බියාව යටත්විජිතකරනයෙන් හැඩගැස්වී ඇති ආකාරය මැනවින් නිරීක්ෂණය කළ හැකිය. යුරෝපීයන් විසින් ගොඩ නැංවූ ඛනිජ ආකර හෝ දුම්රිය මාර්ග ආශ්රය කොටගෙන ඉඳිවී ඇති යුරෝපීය පන්නයේ නගර වර්තමාන සැම්බියාවෙහි සුලභ ලක්ෂණයකි.
මහාචාර්යය ඩයමන්ඩ් හඳුනා ගත් ත්රිත්ව බලයෙන් එකක් වූ විෂ බීජ වර්තමාන සැම්බියාවෙහි හැඩරුව අදටත් වෙනස් කරමින් පවතී. මැලේරියාව !! වරෙක යුරෝපීයනට මාරාන්තික වුවද අප්රිකානුවන්ට එතරම් ගැටලුවක් නොවුන මෙම මාරාන්තික වසංගතය, වර්තමාන සැම්බියාව මුහුණ දී ඇති භායානකම උවදුරු වලින් එකකි. අංක එකේ මහජන සෞඛ්යය ගැටලුවයි. සංඛ්යාලේඛන අනුව වයස අව්රුදු පහට අඩු සැම්බියානු දරුවන් වැඩි වශයෙන් මෙම වසංගතයෙන් මරුවාට ගොදුරු වී ඇත.
පෙර මෙන් අප්රිකාණුවනට මෙම රෝගයෙන් ආරක්ෂාකාරී වීමට නොහැකිවී අත්තේ කුමන හේතුවකින්ද ? එය වසංගතයක් වන තරමටම අප්රිකානු සමාජය ගිල ගත්තේ කෙසේද ? පුරාතන අප්රිකානු සමාජය කුඩා කණඩායම් වශයෙන් විශාල ප්රදේශයක විසිර වාසය කිරීම නිසා මෙම වසංගත පැතිරීම සීමා වී පැවතුණි. එහෙත් නූතන, අධි ජනගනත්වයකින් යුතු නගර වල දිවිගෙවන වර්තමාන අප්රිකානුවන්, එබැවින්ම රෝගය පැතිරීමෙහි වේගය වැඩිවීම නිසා නිරායාසයෙන්ම මෙම වසංගතයන්හී ගොදුරු බවට පත්වී ඇත. වසර දහස් ගණනක් මෙම රෝග සඳහා අප්රිකානුවන් සතුවූ ප්රතිශක්තිය තව දුරටත් නොමැත. රෝගය උදෙසා සාමාන්යයෙන් පිළිගත් ඖෂධ වල ක්රියාකාරිත්වයද අඩපණ වී ඇත.
මේ පිළිබඳ කරුණු අධ්යනය පිණිස මහචාර්යය වරයා තෝරා ගත් රෝහලෙහි, වසංගතය උත්සන්න කාලයට දිනකට ළමුන් හතක් පමණ මිය යන බව කියවේ. එහි නේවාසික ප්රතිකාර ලබන අසරණ සැම්බියානු දරුවන් දකින මහාචාර්යය වරයා වරෙක ඉකිගසා හඬා වැටෙන්නේ මැලේරියාව විසින් ඔවුන් මත ඇතිකොට ඇති දුක්ඛිත තත්ත්වය දරාගත නොහැකිවයි. මහාචාර්යයවරයාම පවසන පරිදි ඉතිහාසය හැඩගැස්වීමෙහිලා මුල්වූවේයැයි තමන් විසින් හඳුනා ගත් ප්රබල සාධක ත්රිත්වයෙන් එකක් වූ විෂ බීජ, ක්රියාකාරීව තිබෙන ආකාරය සියැසින්ම දක්නට ලැබීම ඔහුව කම්පනයට පත් කිරීමට තරම් සමත් කාරණාවක් වී ඇත.
අවුරුදු තිහකට පෙර, මෙලොවෙහි පවතින අසමාණාත්මතාවයේ මූලයන් සොයා මා විසින් දීර්ඝ ගමනක් ඇරඹුවා. මෙම කථාවෙහි ආරම්භය ශිෂ්ටාචාරයේ ආරම්භය තරම්ම ඈතට දිවෙන බවත්, මිහිමත ඇති භූගෝලීය තත්ත්වයන්ගේ වෙනස මත එය රදා පවතින බවත් මට අවබෝධ වූවා. මානවයා මුලින්ම ගොවිතැන ඇරඹු විට, එක් කුඩා ප්රදේශයක සිටි මිනිසුන් සමූහයක් ලොවෙහි පවතින හොඳම බෝග සහ සතුන් ලැබීමට වාසනාවන්ත වී ඇත. එම වාසනාව විසින් වර්තමානය තෙක් ආ ගමනේදී ඔවුන්ට ආවේණික වාසියක් ලැබුණා. යුරෝපීයන් වෙත ලැබුණු මෙම වාසියේ ප්රතිඵලයක් ලෙස ඔවුනට නව රටවල්, මහද්වීප සියතට ගැනීමට සහ අසාමාන්ය සමෘද්ධියක් ගොඩනගා ගැනීමට සහය වූ තුවක්කු, විෂ බීජ හා වානේ අත්පත් කරගැනීමේ හැකියාව ලැබුණා. භූගෝලීය සාධක හා තුවක්කු, විෂ බීජ හා වානේ මානව ඉතිහාසයෙහි හැඩය වෙනස් කිරීමට ඉවහල්වූ ප්රබලතම බලවේග බව මට කියන්න පුළුවන්. සැම්බියාවෙහි මෙම බලවේග වල බලපෑම අදටත් දකින්න පුළුවන්. ඝර්ම කලාපීය විෂ බීජ ඔවුන්ව යටත් කොටගෙන දරිද්රතාවය වෙත රැගෙන යන හැටි අපට මෙහිදී දැකිය හැකියි. මෙහි තේරුම සැම්බියාව හෝ අප්රිකාව සදහටම මෙම භූගෝලීය සාධකයන්ගේ හා බලයන්ගේ ගොදුරක්ව පැවතිය යුතු බවද ? අනාගතයේදීත් වර්තමානයේ මෙන්ම දරිද්රතාවයෙන් පෙළිය යුතු බවද ? කිසිසේත්ම නැත.
අප්රිකාව හෝ ලෝකයෙහි වෙනත් නොදියුණු ප්රදේශ එලෙසින් පැවතීමට බලපාපු විශේෂ හේතු සාධක තියනවා. එම හේතු සාධක තේරුම් ගැනීම මගින් ඇතිවෙන දැනුම භාවිතා කිරීමෙන් අපට පුළුවන් ඉතිහාසයේදී අවාසි සහගත තත්ත්වයනට මුහුණ දුන් එම ප්රදේශ නගා සිටුවීමට උදව් කරන්න. - මහාචාර්යය ඩයමන්ඩ්.
මැලේසියාව හා සිංගප්පූරුව, ලෝකයේ ප්රබලම ආර්ථිකයන් කිහිපය අතර සිටිනා දෙරටක්. ඝර්ම කලාපීය අප්රිකාව මෙන්ම ඔවුන්ටත් ඝර්ම කලාපීය භූගෝලීය සාධක හා සෞඛ්ය ගැටලු පොදුය. මෙම දෙරටද සැම්බියාව මෙන්ම මැලේරියාවෙන් නොසෑහෙන තරම් බැටකා ඇත. නමුත් සිය පරිසරය අවබෝධ කොට ගැනීම මගින් මෙම රටවල් ද්විත්වයම වර්තමානයෙහි පවතින තත්ත්වයට ළඟා වූහ. වසර පනහකටත් පමණ පෙර මෙම රටවල් විසින් භූගෝලීය සාධක හා විෂ බීජ මගින් ඇති කළ හැකි බලපෑම අවබෝධ කොට ගත් පසු සැලසුම් සහගත පරිශ්රමයකින් මැලේරියාව සම්පූර්ණයෙන්ම පරාජය කිරීමට සමත් වූයේ සිය ආර්ථිකය හා ජීවන තත්ත්වය නගා සිටුවමිනි. මැලේසියාවේ හා සිංගප්පූරුවේ කතාව, භූගෝලීය තත්ත්වය හා ඉතිහාසය අවබෝධ කොටගැනීම මගින් ලබාගත හැකි තත්ත්වයන් මැනවින් පෙන්නුම් කරනා සජීවී නිදර්ශනයන්ය.
යමක් පිළිබඳ කරණ පැහැදිලි කිරීම් ඔබට වෙනස් වීමට අවැසි ශක්තිය ලබාදෙයි. එමගින් ඔබට ඉතිහාසයේ සිදුවූයේ කුමක්ද හා එසේ සිදුවූයේ ඇයි ද යන්න හෙළිකරයි. එම දැනුම ඔබට ඔබගේ අනාගතය හැඩගස්වා ගැනීම උදෙසා භාවිතා කළ හැකියි.
- මහාචාර්යය ඩයමන්ඩ්
මහාචාර්යවරයාගේ මෙම දීර්ඝ ගවේෂණය, මානව ඉතිහාසය හැඩ ගැස්වූ ප්රබල බලවේගයන් හදුනා ගැනීම උදෙසාය. එහෙත්, ඒ ඒ පුද්ගලයාගේ ජීවිතය හැඩ ගැසීම ඔහුගේ හෝ ඇයගේ ක්රියාකාරකම් මතම රඳා පවතින බව ඔහුගේ අදහසයි.
මහාචාර්යය ඩයමන්ඩ්ට අනුව, වසර තිහකට පසුවත්, තුවක්කු, විෂ බීජ හා වානේ පිටුපස වූ ගැටලුවෙහි වැදගත්කම තවමත් අඩුවී නොමැත.
මට හිතෙන විදිහට, මගේ ඉදිරි ජීවිතයේදී මම විසඳීමට උත්සහා කරණ කිසිම ගැටලුවක් තුවක්කු, විෂ බීජ හා වානේ පිටු පස වූ ගැටලුව තරම් චිත්තාකර්ෂණීය නොවනු ඇත. මන්ද යත් එය මානව ඉතිහාසයේ විශාලම ගැටලුව වන බැවිනි. - මහාචාර්යය ඩයමන්ඩ්
~~නිමි~~
මූලාශ්ර ;
1. Guns, germs and steel, a documentary film by National Geographic
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jared_Diamond
3. http://en.wikipedia.org/wiki/Yali_(politician)
4. http://en.wikipedia.org/wiki/Guns_germs_and_steel
5. http://en.wikipedia.org/wiki/Francisco_Pizarro
6. http://en.wikipedia.org/wiki/Atawalpa
7. http://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_blood_river
8. http://en.wikipedia.org/wiki/Maxim_gun
9. http://en.wikipedia.org/wiki/First_Matabele_War
10. http://en.wikipedia.org/wiki/Kingdom_of_Mapungubwe
Guns, Germs and Steel වාර්තා චිත්රපටය ඇසුරින් සකස් කෙරුවේ ;
~~ සෙන්නා / 29.11.2012
